Auteur: Henk de Lange (Reisleider) (8-10-2025 t/m 12-10-2025)
Reis: Vogelreis Duitsland, vogeltrek; groepsreis, 5 dagen

Alle foto’s zijn van Henk de Lange tenzij anders vermeld!

Woensdag 8 oktober
Vandaag beginnen we aan, ook voor Agro Natura, een nieuwe reis, dit keer naar Helgoland. Afgelopen jaar hebben Rikus(eigenaar Agro Natura) en ik de reis voorbereid, daarna heeft Rikus het allemaal logistiek in elkaar gezet. De dagindeling hebben we samen uitgezet, maar het blijft flexibel wanneer we wat uitvoeren. Het hangt een beetje af van het weer, en wat waar te zien is. Maar alle mooie en interessante plekken bezoeken we in ieder geval. In tegenstelling tot wat andere organisaties doen, vertrekken wij zelf met de hele groep vanuit Nederland, wij verzorgen dus het vervoer, en dat bevalt de deelnemers prima is te horen.

Om 11:00 uur ontmoeten we iedereen op het hoofdstation van Groningen. Iedereen is er en zo kunnen we op tijd vertrekken. Rikus gaat deze keer ook zelf mee omdat het de eerste keer is, hij neemt zijn moeder mee en een stagiair en rijdt met zijn eigen auto achter het busje aan. Eén persoon heeft helaas op het laatste moment wegens privé redenen moeten afzeggen, waardoor de groepsgrootte nu op 11 mensen uitkomt.

Omdat we pas morgenochtend met de catamaran vertrekken richting Helgoland, overnachten we eerst een nachtje vlakbij Cuxhaven, waar vandaan de boten vertrekken naar Helgoland. Dat geeft ons de gelegenheid om onderweg nog een paar mooie plekken aan te doen. Wij hebben er voor gekozen om dit te doen langs de Groninger kust, waar de meeste deelnemers nog niet eerder geweest zijn. Als ze al vogels hebben gekeken in Groningen, dan is het vrijwel altijd het Lauwersmeer wat ze noemen, maar we hebben nog meer mooie plekken in onze provincie! 😊.

Punt van Reide
In een uurtje rijden we naar de Breebaartpolder en Punt van Reide, een van de twee prachtige plekken die we aandoen en die beheerd worden door het Groninger Landschap. De Breebaartpolder is een brakwatergebied waar zout water van de Dollard toe wordt gelaten achter de dijken. Zeker met hoog water kan dit zeer interessant zijn, omdat er veel vogels dan vaak rusten, een hoogwatervluchtplaats dus. Vandaag bereikt het water zijn hoogste punt om 13:38.

Omdat de weersvoorspellingen tot 14/15 uur droog weer voorspellen wandelen we eerst een rondje bij de “Punt van Reide” langs. Een kleine 2 kilometer over voornamelijk de dijk met uitzicht op het mooie kweldergebied wat daarachter ligt.

Als we erheen lopen zien we in de verte al de wolken van tienduizenden, voornamelijk Bonte Strandlopers, waar vast ook de nodige Bontbekplevieren tussen zitten. Kleine groepjes komen ook in de Breebaartpolder zitten rusten, je hoort ze soms roepend langs vliegen.

Op weg nog naar de dijk, zien we ook een groepje Lepelaars op de grote plas zitten. Smienten zijn ook steeds te horen, en ze komen al aardig op kleur, na hun rui periode. Eén deelnemer ziet nog een Roodborsttapuit. Op de kleine plasjes links waar je langs loopt zitten ook een paar Dodaars. En op de grote plas ook gewone Fuut, Krakeend en Wintertaling.

Op de kant langs de grote plas zitten ook veel rustende Bonte Strandlopers, Bontbekplevieren en Kieviten naast Bergeenden en Smienten. Biddende Torenvalken hangen boven het ruige grasland op zoek naar een lekker muisje.

Als we bij de dijk zijn aangekomen kunnen we helemaal genieten van het schouwspel van vogelzwermen. De Bonte Strandlopers gaan net als Spreeuwen in wolken alle kanten op. Het blijft een wonder dat ze niet tegen elkaar aanvliegen, zo snel ze dus op elkaar reageren, alleen de paar vogels die om hun heen vliegen houden ze in de gaten, dat heeft onderzoek uitgewezen. Maar voor ons is het spectaculair om te zien. Het enige is dat het wel iets dichter bij mag zijn.

Op de kwelders zelf lopen ook groepjes Brandganzen te grazen. Maar een stuk achterop bijna aan het water zitten ook vele honderden Wulpen, Goudplevieren en Bergeenden te rusten door het hoge water. Een Veldleeuwerik laat zich even horen en Graspiepers vliegen op uit het gras om elders weer neer te strijken.

Meestal zitten hier ook wel Oeverpiepers, maar helaas zien we die nu niet. Op een andere plek zitten groepen Scholekster en Aalscholver, ze zitten netjes soort bij soort 😊. Een Grote Zilverreiger vliegt langs de waterrand en een Buizerd komt over ons heen. Langs de kant van de Dollard staat ook een Zilverplevier.

Als we op de dijk staan en richting Duitsland kijken, wat aan de overkant ligt, horen we achter ons een Grote Bonte Specht roepen. En even later komt er ook nog eens een tweede aangevlogen over de Dollard vanuit Duitsland en verdwijnt ook achter ons in de bosjes. Ik las net dat er in Falsterbo(Zweden) een paar dagen geleden ook 50 Grote Bonte Spechten waren doorgetrokken op één dag, dat is daar ook een uitzonderlijk hoog aantal en zeker op één dag, het gemiddelde daar ligt door de jaren heen op 17 per seizoen.

De Zeehondenwand is inmiddels weer weggehaald, hier kun je vanaf het voorjaar prachtig tientallen Gewone Zeehonden bekijken die hier dan aan de kant liggen op een tiental meters afstand. Er zwemt er eentje in het water nu.

We lopen terug naar de bus en gaan daar naast het bezoekerscentrum koffie drinken wat Rikus heeft meegenomen. Het bezoekerscentrum zelf is helaas dicht door de week in deze tijd van het jaar.

Breebaartpolder
Na de pauze gaan we bij de vogelkijkhut kijken van de Breebaartpolder, een mooie hut een paar honderd meter verder lopen, waar de vogels soms mooi dichtbij te bewonderen zijn, en zeker bij hoog water.

Dit is ook één van de beste plekken om Zwarte Ruiters te zien, soms staan hier echt vele honderden tegelijk te rusten. En ook nu komt er net een groepje aan vliegen en strijkt vlakbij neer, prachtig te zien voor iedereen. Ze zijn jammer genoeg niet echt zwart meer, meer grijzig, al bijna in hun winterkleed.

Voor de hut zitten een paar Bonte Strandlopers en in het gras foerageren Bontbekplevieren. Een alarmerende Groenpootruiter laat ook horen dat die er is en vliegt langs! Ook staat er nog eentje te rusten langs het water op één poot. Een Watersnip loopt ook vanuit het gras naar het water toe om te drinken, net achter de Groenpootruiter.

Op de plas zwemt een vrouwtje van de Pijlstaart en een hele grote groep Brandganzen vliegt over ons heen. Op de plas zitten ook nog een paar Kluten. Het is al twee uur geweest en we gaan maar naar onze volgende stopplek en dat is de “Kiekkaaste” bij Nieuwe Statenzijl.

Nieuwe Statenzijl – De Kiekkaaste
Het is een half uurtje rijden door de Carel Coenraadpolder. Onderweg zien we aardig wat Buizerds, een Ruigpootbuizerd zit er nog niet tussen. In de wintermaanden is hier wel vaak kans op ze te zien. Ook worden er Veldleeuweriken gezien op het land.

Vanaf de parkeerplaats lopen we naar de vogelkijkhut die helemaal buitendijks ligt in de rietvelden. Persoonlijk vindt ik dit een prachtige plek, en de deelnemers vinden dat ook een aparte plek voor een hut.

Bij het gemaal dobbert een Gewone Zeehond in het water. Op het bord zit een Kleine Mantelmeeuw. Ook vliegen er een paar Boerenzwaluwen rond. Wat wel jammer is, het begint te regenen, motregen, waardoor het zicht maar matig is en je de apparatuur ook droog moet zien te houden.

Het is een kilometer lopen naar de vogelkijkhut, grotendeels over een vlonder pad. Door de storm die de afgelopen week langskwam en daarbij zorgde voor springtij, ligt het hele vlonder onder de neergeslagen rietstengels. Je moet goed opletten dat je niet naast het pad stapt, dan zit je zo een meter lager in het water.

We lopen maar een beetje door naar de hut zodat we daar onder een dak kunnen staan. Vlak voor de hut horen we nog Baardmannetjes, maar we zien ze niet. Vanuit de hut is het vrij rustig, door het hoge water zit er ook minder dan bij afgaand tij als er wat slikplaatjes vrij komen. Langs de kanten wat Krakeenden en Wintertalingen, en ook een paar Smienten.

Er komt wel een Bruine Kiekendief langs gevlogen die laag over het riet jaagt en zo af en toe naar beneden duikt, maar telkens zonder prooi weer verder vliegt. Onder ons horen we een Waterral roepen, het onmiskenbare geluid van een “speenvarken”.

Vanuit de hut worden door meerdere deelnemers toch ook Baardmannetjes gezien, die soms even net boven het riet omhoog vliegen en weer een paar meter verder neerdalen. Het weer wordt nog niet echt beter, de buien blijven maar komen.

Tussen de buien door lopen we dan maar terug naar de bus, waarbij we onderweg nog een paar Watersnippen voorbij zien vliegen. Vanaf hier is het nog een dikke twee uur rijden naar Cuxhaven naar ons verblijf voor de nacht. We genieten van een heerlijke maaltijd en zoeken ons bed op na gelijst te hebben. Het was een mooi begin van de 5 daagse reis met op deze eerste dag 57 soorten gezien te hebben.

Donderdag 9 oktober
Om zeven uur zitten we aan het ontbijt en om kwart over acht vertrekken we naar de haven toe, waar de catamaran ligt die ons naar Helgoland brengt. We zijn goed op tijd en zetten de deelnemers bij de boot af, waarna Rikus en ik de auto’s verderop parkeren op een veilige parkeerplaats, die niet onderloopt bij hoog water. Je weet maar nooit wat er gebeurd, als je op Helgoland zit kun je weinig doen mochten die parkeerplaatsen buitendijks toch onderlopen. De weersverwachtingen zijn er overigens niet naar, het zou aardig droog weer blijven, windkracht 4 of 5 uiterlijk.

Bij de haven lopen een aantal Witte Kwikstaarten en Huismussen op de steigers. Op de stenen aan de zeekant zitten een paar Scholeksters en Steenlopers.

De eerste Brandganzen en Grauwe Ganzen trekken al aan ons voorbij onderweg naar het Lauwersmeer misschien? 😉.

Op de zee is het vrij rustig, af en toe een sliertje Eidereenden. Als we een vissersbootje voorbij varen vliegt er een Kokmeeuw en een Pontische Meeuw naast. Al een stuk uit de kust, varen we langs het eiland “Neuwerk” waar ook een langgerekte zandbank ligt.

Op grote afstand zie je daar wel vogels op zitten, maar je kunt niet echt zien wat het is. Wat er wel vliegt is een Zeearend, ik herken die wel op grote afstand door de manier van vliegen en het vliegbeeld, maar het is zelfs met de kijker nog erg ver weg.

De hele tocht is zo’n 55 kilometer varen. Met een paar deelnemers staan we de hele tijd buiten, achter op een klein stukje dek. Als we over de helft zijn, vliegen er ook meerdere groepjes Zwarte Zee-eenden langszij. Er liggen hier veel grote zeeschepen voor anker midden op zee.

Ook komen er kleinere vogels langs, die de andere kant opvliegen. Zo komen er Vinken en Veldleeuweriken voorbij vliegen, laag over het water richting de vaste wal, die de trek daar verder voortzetten.

En op het laatste stukje varen, komen er nog een paar Dwergmeeuwen en een Stormmeeuw voorbij vliegen die ook richting Helgoland gaan. Wie weet komen we ze daar nog weer tegen?

En heel dichtbij Helgoland vliegen een paar Eidereenden met ons op. De boot heeft er iets langer over gedaan dan normaal, en iets na 11 uur staan we bij Helgoland op onze koffers te wachten.

Helgoland
We lopen met zijn allen naar de incheck balie toe, waar we onze koffers kunnen stallen totdat we vanmiddag in onze kamers kunnen. En zo spreken we om 16 uur weer af bij deze balie.

We gaan vanavond al om 17 uur eten omdat het helaas niet anders lukte met het reserveren voor een grotere groep. Onderweg nog naar de balie, lopen er tussen de stenen bij het strand twee fraaie Tapuiten. En op het gras voor het hotel loopt een Hybride Bonte Kraai x Zwarte Kraai, die hier veel voorkomen op Helgoland.

Ik stel voor om de komende uurtjes langzaam richting de jeugdherberg te lopen en vooral de bosjes af te zoeken. We beginnen bij de pier in de haven, waar vandaan het bootje naar Düne gaat. Hier is de laatste dagen een Dwerggors gemeld via de whatsapp groep van Helgoland waar enkelen van ons lid van zijn. De laatste twee weken komt deze groep op stoom en worden daar de bijzondere waarnemingen gemeld van Helgoland met afkortingen van vogels en plaatsen. Van beide heb ik alles op een A4tje uitgeprint om het snel te kunnen zien.

Op de pier lopen vooral veel Vinken, een paar Kepen, een Kneutje, Witte Kwikstaarten, Graspiepers en Tapuiten. Op het water tussen Helgoland en Düne dobberen Eidereenden, waarvan de mannetjes al baltsgedrag vertonen en de kop in de nek naar achteren gooien onder een soort koerend geluid van a-HOE-eh. Prachtig om te zien. Het vrouwtje verjaagd continue de mannetjes en is er nog niet klaar voor.

Een eerste Sperwer komt aangevlogen, vliegt een rondje boven het water en verdwijnt weer. Bij de noordoosthaven lopen tussen de 6 en 8 Grote Gele Kwikstaarten. De eersten zien we op de kade en later de anderen op de drijvende steigers waar allemaal kleine bootjes aan liggen.

Bij de hoge bomen langs de “Kurpromenade” thv de haven zitten de nodige Vinken en Goudhaantjes in de bomen. Op de plek ernaast zijn ze druk aan het werk met een hoop lawaai, daar komt een Zeeaquarium voor zeeonderzoek, iets wat er ook al stond, maar wordt dus herbouwd.

Helemaal bovenaan zie ik ter hoogte van de dakgoot in de bomen kort de eerste Bladkoning, maar helaas heeft niemand het eigenlijk goed kunnen zien. We proberen het nog even maar lopen daarna toch maar verder er vanuit gaand dat we deze soort de komende dagen wel ergens zullen zien. Er zijn er een stuk of acht gemeld op het eiland vandaag.

We lopen door richting het noordoosten van het eiland, onder aan de oost klif langs en in de buurt van het sportveld. De laatste dagen is hier ook ergens een Oostelijke Baardgrasmus gezien. Lastige soort die zich graag goed verstopt. Er staat een groep mensen ergens naar te kijken. We lopen naar hen toe en denken eerst dat zij wellicht naar de net genoemde soort staan te kijken. Maar dat is niet zo, ze kijken naar twee Holenduiven, niet zo spectaculair natuurlijk, maar wel weer bijzonder hier. Erboven zitten een paar Houtduiven waar net een Sperwer voor langs vliegt.

Langs het sportveld lopen we naar de zee toe en komen uit, daar waar je onderdaan de klif staat en waar je met de trap omhoog kunt naar het “bovenland” en “lange Anna”, de bekendste alleenstaande rots in zee hier.

Er zitten Kleine en Grote Mantelmeeuwen, Zilver- , Storm en Kokmeeuwen, naast de Wilde Eend en Eidereenden, die allemaal lekker dobberen op de branding. Vinken en Kneutjes komen langs gevlogen via de bosjes. Daarboven komt een jagende Torenvalk aan en gaat op de rots zitten.

Wat mij opvalt is dat er geen enkele Strandloper is te zien langs ze zee en het strand. Er lopen wel vele Graspiepers overal, ze ogen een beetje groen-gelig nu. En als we op de hoek zijn gekomen bij de jeugdherberg zitten daar op de pier, die een stukje in zee loopt ook Oeverpiepers, iets minder contrastrijk en wat egaler van kleur dan de Graspieper.

Vlak naast de Jeugdherberg zie ik een vrouw de hele tijd staan turen naar een plek bij de rozenbottels. En ik denk terug aan 2018, toen zat hier een Dwerggors tijdens de excursie van Avifauna Groningen. En wat denk je, ja hoor ik zie hem de Dwerggors. Ik maak snel een paar foto’s en heb geluk, die staat er mooi op. Een van de deelnemers loopt er toevallig recht op af, maar die kan hem helaas net niet zien vanuit zijn kijkhoek.

Naast deze prachtige soort maak ik ook een foto van een lichte vogel, wat op de foto een Tuinfluiter blijkt te zijn. Even later zien we op de rug nog een gestreepte gors, eerst denken we dat we met de Dwerggors te maken hebben. Maar het blijkt voor de anderen toch jammer genoeg een vrouwtje Rietgors te zijn, die er nu even iets anders uitziet dan we gewend zijn. We willen dan ook te graag 😊.

Even geduld hebben dus, en als we een tijdje wachten hebben we geluk, de Dwerggors komt weer tevoorschijn en laat zich door iedereen mooi bewonderen vanuit een takkenbosje waar die in zit. Een paar Belgen die we spreken waren vandaag op Düne geweest en hadden daar de via de app gemelde IJsduiker mooi gezien. Hij liet een foto zien van een nog bijna in zomerkleed IJsduiker op 100 meter van de kant.

Nadat iedereen de Dwerggors goed heeft kunnen bekijken, lopen we met een tevreden gevoel terug richting het dorp. We gaan daar naast de lift omhoog via “de grote trap”, hier wordt ook regelmatig een Bladkoning gemeld, maar we vinden er nu geen helaas, er staat ook nergens iemand te kijken.

Als we boven zijn lopen we richting de krater en dalen daar af dwars door de krater heen. Hier is het vrij rustig nu qua vogels, niets wat we nog niet eerder gezien hebben vandaag. En zo komen we weer in het dorp bij de haven uit. Langs de boulevard zitten de beide Tapuiten nog steeds tussen de stenen langs het strandje.

En als we bijna bij ons hotel zijn vliegt er een grote groep Aalscholvers voorbij. Ik kijk nog even met een van de deelnemers naar de Grote Gele Kwikstaarten en ontdek er in één keer een wel hele donkere Witte Kwikstaart tussen, dat is een Rouwkwikstaart, die ik wel ken van de Engeland reizen waar deze ondersoort voornamelijk voor komt.

Het was weer een mooie dag zo’n eerste kennismaking met Helgoland voor iedereen. De eerste mooie soort die we op ons wenslijstje hebben staan, hebben we mooi kunnen zien, de Dwerggors. Voor de Bladkoning moeten we dus nog even geduld hebben. We sluiten af met een heerlijke maaltijd met drankje en gaan daarna even lijsten. We komen op 47 soorten waarvan 24 nieuwe. Daarna gaat ieder voldaan naar zijn kamer toe, tot morgen.

Vrijdag 10 oktober
Vandaag gaan we het hele eiland van Helgoland aflopen. Morgen zou het beter weer worden en dat is dan handiger om dan op Düne rond te lopen. Daar zijn weinig schuilmogelijkheden mocht het toch gaan regenen. Er speelde nog wel iets in mijn hoofd met die IJsduiker, maar we hopen dan maar dat die er morgen ook nog zit. De vogel zit overigens aan meerdere kanten van het eiland en niet altijd dichtbij, je moet dus ook een beetje geluk hebben met zoiets.

Afijn na het ontbijt en nadat iedereen wat spullen gekocht heeft voor de lunch vertrekken wij voor de grote rondwandeling. We lopen langs de noordoosthaven en zien daar naast de Tapuiten, Vinken en Kepen in het gras, meer dan tien Grote Gele Kwikstaarten op de steigers bij de bootjes. Buitendijks zwemmen een paar Eidereenden heel dichtbij, wat zijn die toch prachtig om te zien die mannetjes, nu ze weer mooi op kleur zijn. Dat groen is toch zo mooi!

Op het gras bij het zwembad foerageren tussen de vele Vinken en Graspiepers ook enkele Kepen. Als we richting de rozenbottelstruiken lopen waar de Dwerggors zit, zie ik over het water een Duiker langs vliegen. Ik maak snel een paar foto’s en zie dan dat het om een Roodkeelduiker gaat. Gaaf duikers!, die zie je ook niet vaak langs vliegen.

Als we een half uur later bij de pier staan te kijken komt er ook nog eens een Alk achter ons voorbij vliegen. En vijf minuten later alsof het nog niet genoeg is vliegt er nog eens een Roodkeelduiker langs. Je moet dus niet alleen maar naar de bosjes kijken, maar regelmatig achterom ook de zee in de gaten houden, anders hadden we deze drie zomaar gemist.

Op het strand naast de pier ligt een jonge Gewone Zeehond alleen, het lijkt zielig, maar hij ziet er verder gezond uit. En ook nu zien we geen enkele strandloper langs het strand lopen. Ik ben hier al een aantal keren geweest, maar er liepen altijd verschillende soorten. En als we langs het strand zijn langs gelopen, tot helemaal achteraan, daar tot waar de trap naar boven gaat, zit daar een Zwartkopmeeuw tussen de vele vooral Kokmeeuwen en Zilvermeeuwen. De Zwartkopmeeuw ziet er niet zo uit zoals we in de zomer gewend zijn, in dit kleed zie je hem makkelijk voor een Kokmeeuw aan als je niet goed kijkt.

Op de betonnen randen rondom de “Lange Anna” zitten Aalscholvers en Grote Mantelmeeuwen. Daar ver weg op die randen, zitten ook wel eens Kuifaalscholvers, maar dat is zo ver weg dat dit niet te zien is. In het gras voor ons scharrelen enkele Kneutjes. Het regent inmiddels ook weer en je staat aan deze kant volop de wind, die nog windkracht 4/5 is.

Alle nesten van de Jan-van-Genten zijn helemaal leeg, er is jammer genoeg geen enkele Jan-van-Gent meer te bekennen, zelf had ik nog wel hoop op een paar, maar helaas. Er zwemt zowaar wel een Kuifaalscholver op het water redelijk vlakbij, gelukje 😊.

We lopen door bovenlangs de krater, daar zit een Zanglijster op de bessenstruiken. Daar boven bij een gebouwtje vliegen twee Boerenzwaluwen over. We kunnen hier niet naar beneden dat is te stijl. Via een ander pad komen we in een straatje uit dat in de haven uit komt en bij het terras van “Bunte Kuh” waar we koffie gaan drinken.

Van hieruit hebben we uitzicht op bosjes en struiken waar ook wel een melding vandaan kwam van een Bladkoning afgelopen dagen. En na een paar Tjiftjaffen zie ik inderdaad weer even een Bladkoning. Een paar hebben hem ook gezien, maar niet echt goed, het zijn net als de Goudhaantjes die er ook zitten erg bewegelijke beestjes. Zolang we er zitten laat die zich niet meer zien.

Ik maak nog wat foto’s van Tjiftjaffen, maar er zit een hele lichte tussen, ik zei nog dat dit wel eens een Siberische Tjiftjaf zou kunnen zijn. En inderdaad na de foto’s goed te hebben bekeken is het er eentje! Mooie soort maar niet makkelijk op eerste gezicht. Een kenmerk is dat die een wittere oogstreep heeft in plaats van gele bij de Tjiftjaf. Ook een mannetje Zwartkop wordt gezien en een Zwarte Kraai zit bij het gebouwtje.

Na de koffie lopen we een rondje door het bedrijventerrein van de haven. Misschien een rare plek voor vogels, maar in het verleden zijn daar soms leuke soorten gezien. Een man loopt met zijn telefoon in de hand en kijkt wat rond, hij zoekt iets denk ik zo, en ik houd hem in de gaten. Op de app zijn ook al een paar meldingen geweest hier in de omgeving de afgelopen dagen.

Hij loopt toevallig dezelfde route als wij doen en op een hoek staat hij stil en kijkt op een graslandje. Twee deelnemers van ons zijn daar inmiddels ook al en zeggen dat er een Watersnip zit. Maar als ik daar aankom zie ik het al, het is nog mooier er zit daar een Bokje, de kleinste snip.

Ik moet meteen denken aan 2013, toen zat er eentje in het aanspoelsel bij de jeugdherberg en kon je die tot op 5 meter benaderen zonder dat die weg vloog. Zo mooi als toen had ik het bokje nog nooit gezien en nu 12 jaar later op hetzelfde eiland weer zo’n prachtige waarneming.

Het bokje wipt de hele tijd heen en weer en foerageert rustig verder. Er is ook net een boot aangekomen waar de nodige vogelaars vanaf komen en het wordt steeds drukker met kijkers. De bouwvakkers schreeuwen al dat we ruimte moeten maken en door moeten lopen, ze zijn daar inderdaad aan het werk 😊.

Bij de rand van de zee aangekomen lopen zowel Gras- als Oeverpiepers. En als we wat verder zijn gelopen komen we zelfs op een klein stukje gras acht Kleine Rietganzen tegen. Zo zie je maar twee soorten op gekke plekken 😉.

Als we door een rommelig straatje met achtertuintjes doorlopen zit daar o.a. Kneutjes en een Putter. Via de boulevard lopen we terug naar het hotel, waarna we daarna afspreken gezamenlijk naar het vogeltrekstation te lopen voor een rondleiding die om 16:30 begint.

Als we de grote trap naar boven zijn gelopen en een paar met de lift omhoog zijn gegaan staan daar bovenaan de trap een aantal fotografen. Er zit een Bladkoning die af en toe kort te zien is als die even omhoog komt uit de bosjes. Ik geef ze even 5 minuten, maar daarin komt die slechts een keer omhoog en is die weer verdwenen. We moeten weg en lopen door naar het vogeltrekstation.

Vogeltrekstation
Er staan meer bezoekers te wachten en met een man of 50 gaan we naar binnen waar een van de vrijwilligers alles uit de doeken doet over het ringwerk wat er gedaan wordt en de resultaten die dat oplevert. Het is wel allemaal in het Duits maar op zich redelijk goed te volgen. De deelnemers vinden het interessant en sommigen hebben beter inzicht gekregen waarvoor dit nu nodig is.

Tijdens de uitleg vliegt er nog even een Sperwer over ons heen, maar er zitten verder weinig tot geen vogels in de tuin. Op een gegeven moment doen alle vrijwilligers ook een rondje en laten ze zien hoe ze de vogels de vangkooi injagen, maar deze keer met nul vogels als resultaat.

Hierna lopen we terug naar ons hotel via de grote trap, waar de vogelaars inmiddels ook weg zijn gegaan, het begint ook al wat donkerder te worden, dus niet zo goed voor de foto. We gaan gezamenlijk bij de Thai eten en lijsten bij ons in de gezamenlijke ruimte. Vandaag 45 soorten waarvan 9 nieuwe, waardoor het totaal nu komt op 90 soorten. De Bladkoning is nog steeds niet goed en mooi gezien, morgen weer een kans!

Zaterdag 11 oktober

Düne
We gaan vandaag het eiland Düne bezoeken, de verwachtingen zijn enigszins hooggespannen, zal de IJsduiker er nog zitten, gisteren is die wel weer gemeld. We nemen om 9 uur het bootje naar Düne en hebben in principe de hele dag om er rond te lopen. We gaan het zien!

Vanwaar we vertrekken op Helgoland ligt ook hier zo’n jonge Zeehond op het strand. Het water is vrij rustig, maar het is wel bewolkt en niet echt zonnig zoals voorspelt. Als we aankomen varen in de haven van Düne staan de Aalscholvers hun veren te drogen op de kant. Maar wat wel bijzonder is, er zwemmen ook 4 Zwarte Zeekoeten rond, leuke waarneming en goede start op het eiland!

We lopen linksom rond met de klok mee. Aan het strand langs het water lopen een paar Scholeksters naast een Stormmeeuw. Langs de duinen in de takken die er staan om het zand tegen te houden zitten wat Vinken.

Een stukje verder lopend langs het strand ziet een deelnemer een rare meeuw tussen de Kokmeeuwen, en ik herken die van de foto die ik heb gezien op internet, dit is ook een Zwartkopmeeuw, gaaf!

Inmiddels weer een stuk verder zijn er langs de duinen ook steeds meer vogels te zien. En ja hoor we zien een paar Strandleeuweriken met hun geel aan de kop, en de kleine hoorntjes, als je goed kijkt. En aan de andere kant, de zeekant, staan een paar Goudplevieren. En weer daarachter vlak aan de ze staan een paar Drieteenstrandlopers met de kop in de veren te rusten.

Tussen het aangespoelde zeewier liggen hier een aantal Grijze Zeehonden, ze vallen haast niet op, het lijken net een paar stenen of vuilniszakken in het wier. Weer terug richting de duinen dient zich een eerste Sneeuwgors aan, altijd weer fijn deze wintersoort te zien. Persoonlijk hoop ik echter eens een keer goed een IJsgors te mogen zien.

Naast de Sneeuwgors en Strandleeuweriken zitten er ook Vinken, Kepen, Tapuiten, Graspiepers en Spreeuwen aan de duinkant. Als we aan de andere hoek van het eiland hebben bereikt zitten er eindelijk tussen het wier nog een aantal strandlopers, zo zitten er Bonte- en Drieteenstrandlopers en Bontbekplevieren. Op de stenen hier nog een Sneeuwgors.

Een paar Steenlopers vliegen over en worden door anderen ook gezien. Ik mis echter nog steeds de Paarse Strandlopers, gelukkig is het hier toch nog goed gekomen met een aantal soorten strandlopers die we op Helgoland zelf nog totaal misten.

Hier aan de achterkant van het eiland liggen vele tientallen Grijze Zeehonden lekker uit de wind. We nemen hier een pauze en gaan onze meegebrachte koffie en broodjes even lekker nuttigen.

Het is niet erg stil hier, als we er zitten landt er eerst een Helikopter met veel kabaal. Daarna komt er nog eens een vliegtuig over, die echter doorvliegt omdat er 12 Kleine Rietganzen op de landingsbaan zitten, die daarna opvliegen.

Op de bosjes achter ons waar we zitten, zien we een Zwartkop, een mannetje Roodborsttapuit, Roodbost en ook nog een keer een Siberische Tjiftjaf. Ook horen we Veldleeuweriken. Aan het eind van de landingsbaan bidt een Torenvalk en bij het hek zitten wat Huismussen. De hoop op een IJsgors hier wordt nog steeds niet bewaarheid, hier worden ze vaak gezien.

Wij lopen nog met de jas aan terwijl er ook nog mensen zijn die nu in zee zwemmen. Voorbij de hoek van het vliegveld zit ook weer een Sneeuwgors en een aantal Tapuiten op de stenen. Op het eiland vliegen ook Bonte Kraaien rond maar ook veel hybride exemplaren Bonte Kraai x Zwarte Kraai.

Over de zee vliegt nog eens Dwergmeeuw voorbij en op het strand zit hier ook een Goudplevier. Ver op zee zien we ook een roofvogel vlak boven het water vliegen, ik maak er wat foto’s van en als ik het goed bekijk is het volgens ons een Slechtvalk. Rikus had hem al iets dichter bij gezien en dacht dat ook.

We lopen nu het binnenland van het eiland in, langs een paar zoetwaterplasjes. Er vliegen een paar Koperwieken over ons heen. Bij het plasje laten meerdere Waterrallen zich even horen. Op de plas zitten ook Waterhoentjes. Van de Roodwangschilpadden geen spoor te bekennen. Hier was ook een Bladkoning gemeld. En een van de deelnemers die hier al was heeft hem al gezien.

Geduldig wachten we af, en het duurt niet lang voordat we er eentje zien achter de vele braamstruiken. Ik let goed op en op het moment dat die vrij komt te zitten kan ik er echt een prachtige foto van maken, waar ik erg blij mee ben. Maar ik ben nog blijer dat iedereen hem zo mooi heeft gezien, eindelijk de derde dag is het toch raak!

Na deze prachtige waarneming hebben we wel een drankje verdiend en gaan naar het restaurant aan het strand. Daar loopt ook een verdwaald Konijn rond, hij lijkt me niet helemaal lekker. Rikus heeft net een bericht gekregen dat de boot waarmee we morgen terug zouden varen is geannuleerd. Hij gaat dus een alternatief zoeken.

Onderweg naar het haventje paradeert er nog een Hybride Bonte Kraai x Zwarte Kraai langs het water. En zo gaan we met zijn allen rond 14:30 terug naar Helgoland, bij het instappen zien we nog één van de Zwarte Zeekoeten in de haven.

Helgoland
Na terugkomst gaan de meesten eerst naar het hotel, Rikus gaat kijken wat de mogelijkheden zijn voor morgen. Ik zelf ga met twee anderen nog een stukje lopen, eerst kijken we of het Bokje er nog zit, dat is niet het geval. Wel vinden we de 8 Kleine Rietganzen op een grasveldje.

Als we bovenaan de krater staan en naar de zee kijken ontdekken we daar ook een vrouwtje van de Brilduiker. Daar gaan de andere twee deelnemers terug richting dorp en ik loop zelf nog een rondje via Lange Anna, kijken of ik nog iets tegen kom.
Als ik langs de Lange Anna ben gelopen heeft het weinig opgeleverd. Als ik bovenaan de trap sta, waar je naar beneden gaat naar het strand en de jeugdherberg zie ik daar een man of 50 op het sportveld staan te kijken naar de steile wand.

Op dat moment denk ik dat ze naar de Oostelijke Baardgrasmus staan te kijken, die daar de laatste dagen was gemeld. Dus ik ga in gezwinde spoed de trap af en loop naar de groep toe, als ik vraag waar ze naar kijken, blijkt het echter een Siberische Boompieper, iets anders dus. Het beestje zit helemaal tussen een paar koolbladeren en is amper te zien, ik zie in de schaduw een stukje van zijn kop en het oog een beetje en het beweegt af en toe wat, na een tijdje daar gestaan te hebben vind ik het best, als ik daar foto’s van zie, doet het me eerlijk gezegd niet zo veel, ik ben dan ook geen echte twitcher.

Via de jeugdherberg loop ik terug, Oeverpiepers op de pier, maar de Dwerggors laat zich niet zien. Als ik langs de zee loop, vliegt er nog een Zwartkopmeeuw voorbij. En bij het noordoosthaventje aangekomen zitten een paar Groenlingen in de bosjes in tegenlicht.

Op de steigers nog steeds veel Grote Gele Kwikstaarten en er lopen een paar Tapuiten op de kades. En op een grasveldje achteraan bijna tegen het gebouw aan foerageert een Watersnip, die half in het gras verdwijnt.
Een klein bootje gaat supersnel over het water en jaagt alles op wat daar zit, veel Eidereenden. Dat bootje vaart naar de kustwachtboot die al voor de tweede dag in de buurt van de jeugdherberg op open zee ligt.

En zo kom ik tegen half zes weer bij ons hotel, neem maar een lekker biertje voordat we om 19 uur gaan eten. Na het eten doen we het lijsten nog even en we komen daarbij op 56 soorten, 9 nieuwe en een totaal aantal nu op 99!

Overigens is Rikus 1,5 uur bezig geweest om de terugreis voor morgen te regelen. Hij heeft maar nieuwe kaarten gekocht voor een andere snelle boot, omdat anders sommige deelnemers mogelijk niet meer op tijd thuis kunnen komen.

Zondag 12 oktober
Doordat we nu pas om 16:30 met de boot van het eiland kunnen, hebben we ineens nog een paar extra uren om vogels te kijken! Anders waren we om 11:30 vertrokken.

Nadat we zijn uitgecheckt en onze bagage bij de receptie hebben achtergelaten lopen we het onderste gedeelte van het eiland nog eens langs. Eerst richting de Dwerggors, maar we houden ook de app in de gaten, mocht er iets speciaals te zien zijn dan kunnen we daar voor kiezen te gaan kijken.

Langs de kades vliegen een paar Boerenzwaluwen en er loopt een hele lichte Tapuit op het beton. Het begint ook wat te regenen en we schuilen een beetje half onder de bosjes, waar we aan de overkant weer mooi naar andere bosjes kunnen kijken. Hier een Tjiftjaf en Zwartkop. En naast ons zit een Goudhaantje te slapen, we moeten dus wel een beetje stil zijn, de kleine slaapt 😉.

Een paar deelnemers horen ook een Kruisbek overvliegen waarbij eentje hem ook ziet. Op datzelfde moment wordt er ook één gemeld bij de Berliner Bar. Als ik kijk waar dat is dan blijkt dat op het bovengedeelte te zijn, recht boven ons, toeval.

Als de regen(miezer) wat minder wordt lopen we verder door het bosjes gebied. Daar roept en zingt een Roek, die maakt geluiden die ik nog nooit eerder gehoord heb, ook echt wat zang, zo kennen we de Roek niet. Verderop nog een paartje Zwartkop in de struiken en een Tjiftjaf. Er vliegt een groepje van meer dan 20 Kleine Rietganzen over. Vlak bij de Jeugdherberg horen we een Waterral roepen, rare plek, volgens mij is hier helemaal geen water(plasje) in de buurt.

Als we bij de Dwerggors aankomen blijkt die er weer te zitten, hij zit daar mooi op hetzelfde struikje als een paar dagen geleden, weer prachtig te zien! Daarna lopen we terug richting de noordoosthaven, waar ook zo’n jong zeehondje op de stenen ligt, je komt ze echt overal tegen. Op de zee naast de kades zijn de Eidereenden weer prachtig aan het baltsen geslagen.

We lopen via de grote trap naar het bovengedeelte, waar we een rondje lopen langs de kleine tuintjes. Dit zijn lekker rommelige tuintjes, maar tot onze verbazing zit daar bijna niets. Een paar deelnemers gaan daarna terug naar het dorp om ergens te gaan lunchen, ik loop dan met nog een andere deelnemer nog een rondje boven langs de Lange Anna.

We zien een paar Turkse Tortels op een balkonreling zitten. Een groepje Kleine Rietganzen strijkt even neer in het grasgebied van het bovenland, maar rustig zitten is daar haast onmogelijk, het begint ook drukker te worden met dagjesmensen die zijn aangekomen en het rondje lopen.

De hoop is nog steeds op een IJsgors die wel vaker bij de Lange Anna is gezien, maar helaas niets te zien. Wel zit er een Zwarte Kraai, die ik heel eventjes verdacht een Raaf te zijn, totdat ik de snavel beter zie. Wat ik wel zie is een Smelleken, die eerder vandaag overigens ook door twee anderen van ons is gezien bij de Dwerggors.

Als we doorlopen vliegt er over zee ook nog eens een Havik voorbij. Op de app gebeurd ook van alles en zo wordt er nu een Siberische Boompieper gemeld bij de vuurtoren in een tuintje. Nu we er toch bijna zijn lopen we daar even langs.
Er staat een tiental vogelaars te kijken, waaronder drie van onze deelnemers. Niemand heeft hem hier nog gezien, ja behalve de melder dan. De vogel heeft zich ook hier verstopt en na een minuut of tien druipt ook hier iedereen af, bij het sportveld wordt die ook weer vermeld en daar zag ik zo straks inderdaad ook wel een paar mensen staan.

Ik kan me ook zo voorstellen dat als je daar woont ook de hele dag geen mensen om je tuin wilt hebben staan. Beetje privacy kan ook geen kwaad, en dat staat ook op de site bij de regels dat je dat moet respecteren voor de bewoners. Er zit wel een bosje vol met Huismussen, ook mooi.

Zelf loop ik allen nog even door de krater heen, daar zie ik een Roodborst en enkele Zwartkoppen. Bij de “Bunte Kuh” een aantal Groenlingen. Ik eet maar even een patatje in de haven en loop daarna door naar de havenmond waar de andere deelnemers zich ook zo langzamerhand verzamelen.

Op de reling zit een mooie Keep en op het water zien we nog één van de Zwarte Zeekoeten, die gisteren nog in de haven van Düne zat. Ook komt er nog een groep Kleine Rietganzen overvliegen vanaf Düne.

We halen onze koffers op bij de receptie en lopen naar de boot toe, een grote Catamaran deze keer. Deze boot is erg stabiel en niemand wordt deze keer gelukkig zeeziek. Onderweg vliegen er groepen Rotganzen over en een groep Brandganzen.

Ook weer Zwarte Zee-eenden aan beide zijden van de boot. Een deelnemer heeft ook nog een duiker gezien. En twee laatste Dwergmeeuwen vliegen weer voorbij de boot samen met Kokmeeuwen.

En als laatste, als de haven van Cuxhaven al in zich is, vliegen er naar schatting op zijn minst 2000 Eidereenden voor de boot op, zo wat veel! Er zitten ook aalscholvers tussen overigens.

Daarna leggen we aan en lopen naar onze auto’s toe. We rijden zo snel mogelijk naar Groningen, een kleine 3 uur rijden. En tegen half negen komen we aan in Groningen zodat de mensen die het verst moeten reizen de trein van 20:45 kunnen pakken, waardoor ze alle aansluitingen kunnen halen.

Het was de eerste keer met Agro Natura naar Helgoland. De reis is verder prima verlopen en als we de geluiden horen is iedereen erg tevreden en enthousiast over de 5-daagse reis en het gebodene. Rikus kan de reis op wat kleine punten nog wat aanpassen, zodat hij deze in zijn reisprogramma op kan nemen. Het was mij ook een genoegen en de laatste reis die ik dit jaar begeleid heb. Eventjes wat gas terug en in januari heb ik al weer de eerste reis naar de Extremadura op het programma staan.

Overigens met de IJsgors is het niet gelukt ☹ deze keer, moet dus nog wel een keer terug!

Het lijsten doen we gedeeltelijk via de “Signal groep”. Ik zorg verder voor de uitwerking en Rikus heeft ook al even een tijdelijke lijst gemaild, waarop iedereen kan reageren. Het totaal van vandaag is gekomen op 58 soorten, waarvan nog 8 nieuwe wat het totaal van deze reis brengt op een mooie 107 soorten!

De volledige Waarnemingenlijst Vogelreis Duitsland-Helgoland vindt u hier in (PDF formaat).

Wilt u ook wel eens zo’n mooie reis mee beleven, kijk dan bij Agro Natura voor informatie en opgave:

Website: https://agronatura.nl/duitsland-helgoland