Reisverslag 2021: Zweden – Falsterbo, vogeltrek
Auteur: Henk de Lange (Reisleider) (25-9-2021 t/m 30-09-2021)
Reis: Vogelreis Zweden: Falsterbo, vogeltrek; groepsreis, 6 dagen
Alle foto’s zijn van Henk de Lange tenzij anders vermeld!
Zaterdag 25 september
Het is dan eindelijk zo ver, de jaarlijks favoriete terugkerende reis naar Falsterbo in Zweden staat weer op het programma. Deze keer ben ik gevraagd de reis te gaan begeleiden en daar kon ik geen nee tegen zeggen. Het is een fantastische plek om de vogeltrek te bekijken en is voor mij de vierde keer dat ik er heen ga. Nu niet als deelnemer maar voor het eerst als reisleider, waarvoor ik in 2020 was begonnen met omscholing toen de corona uit brak. Gelukkig heb ik het allemaal goed afgerond en dit is dan ook de eerste reis die ik voor Agro Natura mag begeleiden. Wat er ook nog bij komt deze keer is dat voor bijna iedereen dit weer de eerste reis weer is sinds 1,5 a 2 jaar. We hebben er dan ook allemaal enorm veel zin in!
Zaterdagochtend 10 uur tref ik de zes deelnemers bij het hoofdstation van Groningen, samen met de kok-chauffeur vertrekken wij met een minibus naar Falsterbo. Een kleine 700 km en zo’n 9 uur rijden. We pauzeren twee keer, de eerste stop is tussen Bremen en Hamburg en de tweede op de boot tussen Puttgarden(DE) en Rødby(DK).
We moeten ons in Nederland en Duitsland nog wel aan de mondkapjesplicht houden, maar in Denemarken en Zweden zijn we er van verlost. We zitten met de groep in een “bubbel”.
Terwijl we voor de boot staan te wachten komen er vanuit de verte een paar roofvogels aanvliegen, als ze steeds dichterbij komen zien we dat het een mini belletje is van 2 Wespendieven 1 Buizerd en 1 Sperwer. Ze vliegen recht over ons heen en draaien een extra rondje recht boven ons, zo mooi al om te zien. Het verrassingseffect is groot waardoor niemand zijn fotocamera bij de hand heeft, geen mooie foto helaas.

Eidereenden langs de boot, en de eerste Kraanvogels bij aankomst op de accommodatie nog in het laatste avondlicht
Inmiddels heeft ook het echtpaar zich gemeld die met hun kampeerbusje al wat rondgereden heeft in Zweden. Iedereen maakt kennis met elkaar, zodat we de komende dagen met in totaal 10 personen op stap gaan. 8 in de minibus en het echtpaar met hun eigen busje die ons volgen. Ik heb de routes ook met het echtpaar gedeeld voor het geval dat we elkaar toch ergens kwijt mochten raken.
Nadat we de bagage allemaal uit onze bus hebben gehaald en op onze kamers hebben gelegd lopen we nog even buiten rond het verblijf terwijl het al schemerig aan het worden is. Enkele deelnemers horen al Kraanvogels in de verte. Wat prachtig is het dan als er een mooie groep(ca.70) komt aanvliegen langs de rand van het land richting de punt bij Nabben. Ze steken echter niet over richting Denemarken maar draaien weer richting land en landen daar ergens in de verte. We zijn benieuwd of we ze morgenochtend zien wegvliegen als we naar de punt gaan.
zondag 26 september
Gisteravond hebben we afgesproken dat we vanochtend met zonsopkomst rond 6:47 uur bij de punt willen zijn. Met een licht opgewonden stemming rijden we naar de punt. Lopend vanaf de parkeerplaats begint het spektakel eigenlijk al. Overal om ons heen zie je kleine zangertjes vliegen en daartussendoor scheren de vele Sperwers. We vallen met de neus in de boter, de vogeltrek is goed zichtbaar vandaag en dat is fijn. De zangertjes zijn vooral Vinken, Keepen, Sijsjes, Kneutjes en Pimpelmezen. Door al die drukte duurt het wel even voordat we uiteindelijk bij de punt belanden aan het einde van de golfbaan. Daar staan inmiddels al tientallen mensen te kijken en te tellen en er komen er nog steeds meer bij.

sfeerplaatjes met de zonsopkomst op de punt, zelfs Annie de Rooij heeft het weten te vinden op de brommer 😊

Zwarte Ruiter, Rosse Grutto, Wulp en Kluut

IJslandse Grutto’s en Grote Gele Kwikstaarten

vlnr. Putter, Groenpootruiter, Blauwe Kiekendief(vrouw) en Sperwer

Brandganzen en Houtduiven op trek
Terug naar de auto lopen we nog even langs de vuurtoren, hier hangen voornamelijk Goudhaantjes in de netten van de ringers, 1 Vuurgoudhaantje wordt er nog door ons gezien in de bomen evenals een Grote Bonte Specht.
Rond half elf vertrekken we geheel onder de indruk naar de hei bij de camping om te kijken of de roofvogeltrek ook op gang komt. Onderweg zien we al de eerste Rode Wouwen boven het dorp cirkelen. We sluiten ons aan bij de mensen die al op de hei zitten, een tiental dit keer. Wel jammer is nu dat de zon al het laatste half uur langzaam maar zeker onttrokken wordt door de wolken en het dus bewolkter wordt. Desondanks komen er nog wel een aantal Rode Wouwen langs, nog een Wespendief en een paar Buizerds, Torenvalken en Sperwers.

Op de hei is het wachten of de roofvogels op gang komen, wat wel al doortrekt zijn de Brandganzen

enkele langstrekkende vogels vlnr. Rode Wouw, Raaf en Zeearend, Torenvalk en Kraanvogels
Het prachtige glooiende landschap met veel kleinere bosjes vaak rond boerderijen doet het goed bij de Rode Wouwen, vele tientallen zien we er deze middag soms van echt dichtbij, schitterende vogels blijven het iedere keer weer!
Als eerste stoppen we bij een mooi plas-dras gebied: Grönalund 36 km rijden. Er zitten o.a. de nodige Kieviten, Watersnippen, Slobeenden, Wintertalingen, Krakeenden en Meerkoeten en 1 Grote Zilverreiger. In de boom zit een wat klein uitgevallen Buizerd. Het is een mooie plas waar zo maar eens iets leuks kan zitten. Er staan hier ook wel een aantal Zweedse vogelaars te kijken.

Buizerd, plas-dras gebied: Grönalund en de weg loopt soms langs onverwachte plekken als boerenerven
Weer 3 km doorrijden komen we bij het meer van Havgårdssjön. Het is wat lastig parkeren hier, wij stappen uit en de chauffeur rijdt een stukje door en wacht ons daar op. We lopen door een weiland met wat zwarte koeien en een stier, maar ze blijven gelukkig 😊 kalm. Op het meer is dit keer niet zo gek veel te zien op wat Tafeleenden en zeker 15 Futen na. In de lucht weer een aantal Rode Wouwen. Als we weer teruglopen door het weiland komt er nog een Blauwe Kiekendief(vrouw) overvliegen.

kijken naar een belletje van 7 Rode Wouwen, Havgårdssjön en het vrouwtje Blauwe Kiekendief die daar te zien is
Weer onderweg springt ons 300 meter verder haast een euforische Zweed voor het busje druk met de armen bewegen dat ze iets bijzonders zien. Als reisleider stap ik maar even uit en kijk waar ze nu naar kijken, ook iedereen in de bus kijkt de richting op waar ze naar wijzen, er zou ver weg een Zeearend rondcirkelen, helaas we zien hem niet en ze zijn hem zelf ook even kwijt. Na een paar minuten bedank ik hun voor het melden en als ik net weer zit en we willen wegrijden zwaait die weer fanatiek, we kijken nog even vanuit de bus en bedanken hem door het open raam maar rijden toch maar verder, een Zeearend hebben we niet gezien dit keer.

Stavstensudde aan de Oostzee, Kuifeenden
We rijden nu terug richting Trelleborg, zo’n 37 km waar we nog een plek bezoeken om even aan de kunst te kijken of er nog wat zeevogels te zien zijn. Bij Stavstensudde lopen we over de golfbaan naar de zee toe. Op het water naast de Aalscholvers veel Kuifeenden, Toppereenden en Brilduikers en honderden Meerkoeten op zee. Op de golfbaan hipt nog een enkele Witte Kwikstaart.
We vervolgen de weg langs de kust totdat we weer terug zijn bij ons Hostel. Het was een mooie rondrit, waarbij door enkele deelnemers ook de mooie Zweedse kerkjes in de kleine dorpjes zeer gewaardeerd worden. Thuis gekomen genieten we van de heerlijke maaltijd die de kok voor ons gemaakt heeft en vullen na de maaltijd als laatste nog even de daglijst in. 88 soorten maar liefst vandaag.
maandag 27 september
Vandaag waait de wind iets minder gunstig, zuidoosten wind, er vliegt nog wel het een en ander rond als we van de parkeerplaats naar de vuurtoren lopen, maar zeker een heel stuk minder dan gisteren. Zal de grote hoeveelheid vogels de laatste twee dagen geleden de benen al hebben genomen? Vlak voor de vuurtoren vliegt een Veldleeuwerik over.

vuurtoren waar ook regelmatig grote groepen Houtduiven langs trekken, en vuurtoren vanaf de punt gezien over de golfbaan

bij de vuurtoren halen ze de netten leeg waarna ze geringd worden, de Zanglijster maakte erg veel lawaai, terwijl de Roodborst dit lijdzaam onderging

bij de punt waar de officiële tellers staan, langs de rand kijken we o.a. naar de Zwarte Ruiter links en de Watersnip rechts
We gaan een lange route rijden van ca. 170 km, waarbij we bij tijdgebrek een laatste kijkplaats kunnen overslaan. Deze route gaat o.a. langs Arriesjön, Vombsjön, Krankesjön en Hardeberga(de bekende plek van de Oehoe).

meer van Arriesjön, Damherten langs bosrand
We rijden daarna door naar de volgende plek zo’n 48 km verder. Eerst stoppen we bij twee kijktorens die uitzicht bieden over de vlakte van Vombs Ängar, die worden beheerd als vochtige graslanden. Je zit hier in een militair gebied, maar nu zijn ze gelukkig niet actief en mag je er vrij rondkijken. We zien in de verte weer een Zeearend cirkelen. Ook Rode Wouwen zijn hier aanwezig. Over het grasland boven de Grauwe Ganzen zweeft een vrouwtje Blauwe Kiekendief. In de bosjes langs een stroompje hoor je de Tjiftjaf zijn najaarszang ten gehore brengen. Voor ons busje zien we veel Graspiepers iedere keer omhoog schieten uit het hoge gras. Mooi wijds uitzicht heb je hier!

één van de uitkijktorens van “Vombs Ängar” waar o.a. deze Torenvalk te bewonderen was

uitkijktoren met toilet, een vreemd ei hier in de boom? en vanuit de hut zijn veel Brandganzen en Grauwe Ganzen te zien

er staat veel wind op het meer: Vombsjön

Aalscholverkolonie en een deel van de opvliegende eenden, waaronder veel Krakeenden

de onvolwassen Zeearend, het is een 2e of 3e kalenderjaar vogel, staart is nog niet geheel wit

de volwassen Zeearend (o.a. witte staart) lost de andere af

Witte Kwikstaart en de Graspiepers

de steengroeve, bij de blauwe stip is de laatste tijd de Oehoe gezien

bij het rode kruis X stonden wij in de steengroeve, de blauwe stip is de plek waar de Oehoe zich vaak laat zien (afstand ca.400 meter), infobord
dinsdag 28 september
De wind staat vandaag niet goed NNW, dat blijkt wel als we bij de golfbaan komen, de vele vogels die er de laatste dagen rondvlogen waren er bijna niet meer. Dat konden we later ook wel zien in de totaal aantallen van de tellers, zaten we zondag nog op zo’n 55.000 vogels vandaag kwam de teller niet hoger dan zo’n 5000. Op zich is dat ook niet zo erg, want dan kunnen we ook eens rustig rond de vuurtoren kijken in de bosjes, daar zit ook altijd van alle klein grut, maar als het bij de punt goed vliegt loopt je er vaak te snel voorbij.

Goudhaantjes en Zwartkop worden uit de netten gehaald
Samen met twee andere deelnemers lopen we langzaam naar de punt toe, onderwijl vliegen er twee keer vrouwtjes Blauwe kiekendieven langs de kustlijn iets verder op. Van de tweede kijk ik niet eerst met de kijker maar probeer direct maar een paar foto’s te maken en wat blijkt later als ik de foto’s goed bekijk hebben we een juveniele Steppekiekendief gezien, helaas is de foto niet super scherp, maar dat was toch wel even een mooie verrassing zeg!

de Middelste Zaagbekken, rups van de Groente-uil(nachtvlinder) en de laatste 2 foto’s zijn van de juveniele Steppekiekendief
verjaardag400Om half elf stappen we in de bus en gaan bij Anna langs, de bakkerij waar we iedere ochtend om 6 uur ons verse brood halen. Hier kun je ook koffie drinken en daar hebben we een goede reden voor: onze Kok-Chauffeur is jarig, en we krijgen van Rikus een koffie met taartje aangeboden, dat laten we ons geen twee keer zeggen 😊.
Na de koffie besluiten we om nog een lange route te doen en de hei over te slaan, daar is het nu ook geen goed weer voor. Roofvogels willen graag wind in de rug hebben en het liefst wat Noord tot Noordooster wind, nu komt de wind uit het noordwesten. Er zit ook niemand op de hei als we er langs rijden.
De route(ca.170 km) gaat langs de vallei “Fyledalen”, de bekende plek waar de Steenarend broedt. Daarna weer terug langs de kust bij Smygehuk om te kijken of er nog wat zeevogels langs vliegen.
De eerste 80 kilometer rijden we de snelste route naar het begin van de vallei “Fyledalen”. Daar vandaan rijden we heel rustig terug door de vallei en over de kleine landweggetjes door de dorpjes heen. Onderweg zien we nog een grote groep Goudplevieren boven een akker heen en weer vliegen in een mooie groepsformatie.

Ringmussen, oude afgravingplas met Oeverzwaluwwand langs de rand, Raaf
We rijden verder door een klein landelijk dorpje Röddinge, waar een hele groep Ringmussen op de grond aan het foerageren is. Een stukje verder waar het bos meer een open landschap wordt stappen we uit om goed rond te kijken. Naarmate we wat langer blijven staan wordt er steeds meer gezien. Een van de deelnemers ziet ver weg een Groene Specht op een boom. We hopen natuurlijk op de Steenarend want daar zijn we hiervoor in de vallei. In de bosjes om ons heen horen en zien we vervolgens meerdere Glanskoppen, Goudhaantjes, Tjiftjaf en een alarmerende Boomklever. Heel in de verte zie ik ook iets moois zitten denk ik, en in al mijn enthousiaste roep ik dat ik een Klapekster zie, die ken ik best wel, maar ja ik roep snel zodat de anderen ook door de telescoop kunnen te kijken. De derde kijker zegt dat die alleen een Bonte Kraai ziet, ik weer kijken en ik zie inderdaad ook alleen een Bonte Kraai, zit ik er nu zo naast of heeft die Bonte Kraai de Klapekster verjaagd? Ik weet het niet, met schaamrood op de kaken geef ik maar toe dat ik er naast zat 😊, Maar toch dit is wel een gebied voor een Klapekster lijkt me zo. Hou er gemengde gevoelens aan over.
We rijden weer een stuk verder waar het pad de vallei oversteekt, ook hier stappen we nog even uit en horen we de Glanskop en de Groene Specht roepen. Hier zien we ook een Rode Wouw mooi in de boom zitten. Eens wat anders dan in de vlucht.

hier kijken we bij de plek waar de Steenarend wel regelmatig te zien is, maar helaas alleen aan de overkant een leuk groepje Damherten nu
Een stuk verder rijdend langs de bosrand in de vallei zien een paar deelnemers een grote Roofvogel over komen. Het duurt even voordat we de auto aan de kant kunnen zetten, omdat er ook net op dat moment tegenliggers aankomen. Uitgestapt is de vogel ons inmiddels voorbij gevlogen en is nog eventjes te zien langs de bomen en steeds hoger vliegend. De meningen zijn verdeeld, wel of niet een Steenarend? Sommigen vonden hem toch te klein, maar er was ook een witte staartband zichtbaar met meerdere banden wat mogelijk duidt op een Ruigpootbuizerd. Het blijft lastig nu er ook nog een Ruigpootbuizerd over komt en die een stuk kleiner is dan de andere vogel, afijn we krijgen het niet rond of het er nu eentje is of dat het toch een grotere Ruigpootbuizerd was.
We rijden de vallei uit en komen langs “Krageholms slott”, hier ligt een klein plasje waar veel eenden op zitten. We vragen de chauffeur om langs de weg te gaan stilstaan zodat we even kunnen kijken wat voor vogels er op de plas zitten. We staan amper stil als de voorstelling al begint, alle eenden in paniek, en uit het niets komt de boosdoener tevoorschijn. Voor onze neus doet een Zeearend een paar pogingen om een eend uit het water te lichten. Wat een prachtig gezicht, zo op de eerste rang zittend. Het lukt de Zeearend uiteindelijk niet er eentje te pakken te krijgen waarna hij rustig verder flapt met zijn vleugels en verdwijnt net zo snel als dat die tevoorschijn kwam. Wat een spektakel was dat!
Als we 500 meter doorrijden komen we in de bocht van een bos bij het meer Krageholmssjön. Er zitten hier veel eenden en wat futen, maar verder niet iets bijzonders wat we al niet eerder gezien hebben.

de wegvliegende “spektakel” Zeearend(volwassen, witte staart) en Smygehuk, het zuidelijkste puntje van Zweden
Zo’n 38 km verder doen we onze laatste stop van vandaag Smygehuk. Dit is het meest zuidelijke puntje van Zweden. De plek is aardig toeristisch, maar inmiddels is het seizoen voorbij en is alles al gesloten.
Op zee zien we vooral wat Kuifeenden en er zitten een aantal Aalscholvers op de stenen in het water hun veren te drogen. De zee is erg rustig. In een bosje hoor je nog een Tjiftjaf tikken.
Ook dit was weer een prachtige route volgens de deelnemers en met alle indrukken van vandaag genieten we van de heerlijke maaltijd gemaakt door onze kok als we thuis zijn.
woensdag 29 september
Onze laatste en vierde vogelkijkdag is aangebroken. Na het ontbijt gaan we net als voorgaande dagen eerst bij de punt kijken. De wind gaat van oost naar zuidoost dat is weer beter voor Roofvogels, dus wie weet wordt het nog weer een leuke ochtend, ook omdat het mooi weer is, redelijk blauwe lucht en zonnig, dus straks voor thermiek op de hei zou dat mooi zijn.

Pimpelmees, Tjiftjaf, Ringmus, Groenling en Sperwer

Kuifeenden en Tafeleenden

Er staan meer Nederlanders, iemand daarvan krijgt een telefoontje dat er een Bladkoning gevangen is in de netten en die wellicht te zien is, op één na gaat de hele groep daar heen. Toevallig waren de meesten van ons al eerder richting de vuurtoren gelopen en ik hoop dat ze hem daar dan te zien krijgen. Later bleek dat niemand hem daar gezien had en dat die ergens anders in de netten zat, ze hebben in drie gebieden rond Falsterbo netten staan. Ook zouden er vanmorgen 3 Notenkrakers vanaf de punt richting de vuurtoren zijn gevlogen, we hebben er wederom nog naar gezocht maar ze zitten er helaas niet.
Half elf hebben we afgesproken om weer bij de auto te verzamelen. En een beetje opgewonden rijden we naar de hei, zou het eindelijk betere trek zijn op deze plek? Onderweg zien we nog een Eekhoorn in een tuin in het dorp eikels ingraven vlak onder een regenpijp. Al vast een voorraadje aanleggen voor de winter?

een van de “Belletjes” Rode Wouwen en Buizerds te zien op de hei door ons

een Rode Wouw geeft nog even een mooie show bij ons laatste uitstapje in de omgeving van Skanor-haven

veel gekleurde badhuisjes bij Skanor-haven, en binnenplasjes achter Skanor-haven
Net toen we op het eind kwamen konden we nog even een beetje rondkijken en toen begon het serieus te regenen. Op de rode lage zoutminnende plantjes zien we een groepje waarschijnlijk Fraters een beetje golvend wegvliegen. Door de regen houden we het voor gezien want je ziet nu niet veel meer en alles wordt ook nat. We lopen terug naar de auto en als iedereen terug is in het verblijf trekken we allemaal even droge kleren aan, de meesten vinden het gelukkig niet zo erg, dat alleen het laatste half uur vogelen afgesloten werd met een nat pak, het had ook wel weer wat.

laatste wandeling naar Lilla Hammars Näs, rups van de Veelvraat(dagactieve nachtvlinder), en we sluiten af in de regen 😊
donderdag 30 september
Vandaag staat alleen in het teken van de terugreis, op zich ook niet zo erg want het regent en waait hard, windkracht 7/8 wordt voorspeld, dat maakt afscheid minder erg dan dat het een geweldige dag zou worden. De telling achteraf op de punt van de officiële tellers was bedroevend laag, slecht 656 vogels, we hebben dus niets gemist 😊.
Op de boot valt het gelukkig mee met het schommelen. De terugreis loopt voorspoedig de chauffeur rijdt lekker door en net als we de grens met Nederland zijn gepasseerd zien de chauffeur en ik nog even een Visarend langs de weg hangen.
Rond 18:00 uur zijn we weer op station Groningen en nemen we afscheid van elkaar en moeten het doen met de mooie herinneringen van deze prachtige reis.
Voor de volledige waarnemingenlijst vogelreis Zweden: klik hier.
Wilt u ook wel eens zo’n mooie reis mee beleven, kijk dan bij Agro Natura voor informatie en opgave.
Website: https://agronatura.nl/vogelreis-zweden-falsterbo-vogeltrek/
Lees hier dit reisverslag op de eigen website van Henk de Lange.