Auteur: Henk de Lange (Reisleider) (10-10-2022 t/m 15-10-2022)
Reis: Vogelreis Duitsland/Polen: Grote trap, Zeearenden en Kraanvogels; groepsreis, 6 dagen

Alle foto’s zijn van Henk de Lange tenzij anders vermeld!

Maandag 10 oktober
Zondagavond heb ik de bus opgehaald uit Marum en vandaag rij ik om 8 uur thuis weg naar het hoofdstation in Deventer. Onderweg stapt de eerste deelnemer bij Assen in. 2 deelnemers hebben dit weekend de reis waar ze zo naar hadden uitgekeken wegens corona helaas moeten annuleren. Beide zijn ze zeker van plan om de reis dan een andere keer te gaan doen.

Iets voor 10 uur komen we bij het hoofdstation aan en zijn de overige 5 deelnemers allemaal op tijd met de trein gekomen. Na de eerste kennismaking kunnen we daarna met 7 personen in de bus onderweg gaan naar Polen. De reis is zo’n 770 km waarbij we 2 keer stoppen om even de benen te strekken, naar het toilet te kunnen en een kop koffie te nemen. Tot de tweede stop gaat alles voorspoedig.

Bij de tweede stop vlogen al meerdere groepen Kraanvogels over, alsmede Kol-, Riet- en Grauwe Ganzen. Ook twee Raven vliegen hier rond. Onderweg zien we verder dat de Zwarte Kraaien vervangen worden door Bonte Kraaien zo ongeveer ter hoogte van Berlijn. Verder zien we de eerste 3 Rode Wouwen en ook nog 1 Zwarte Wouw en een Wespendief.

Nog geen 5 minuten nadat we weer zijn ingestapt na de tweede stop komen we helaas vast te staan in een file. Het resultaat is dat we uiteindelijk pas tegen 20:30 aankomen op de accommodatie, dus 2,5 uur vertraging opgelopen. Gelukkig heeft Rikus tussentijds contact gehad met de vrouw op locatie zodat we bij aankomst alsnog aan onze warme maaltijd kunnen beginnen. Wat er na zo’n langere reisdag dan wel in gaat. En zo rijden we het pikdonkere bos in (zie foto).

Ik bespreek na het eten nog even de dag van morgen en we zoeken daarna onze kamers op. Als ik in het donker nog even iets uit de bus moet pakken hoor ik nog heel veel Kraanvogels in de lucht.

Dinsdag 11 oktober
Dit wordt een van de hoogtepunten waar iedere deelnemer zich op verheugd. We hebben om 9 uur afgesproken met schipper Janusz, die ons in 2 bootjes met zijn compaan mee neemt de Oder op. Vannacht had een van de deelnemers nog een Bosuil gehoord.

We rijden na het ontbijt om 8 uur weg bij de locatie zodat we genoeg tijd hebben om er rustig heen te rijden. We nemen een mooie route door het bos en hopen nog wat groot wild te zien, maar helaas die laten zich niet zien. We komen ook een auto tegen van tegengestelde richting dus ja dan zijn ze zeker al verstoord. Als we in Stepnica aankomen ligt de weg er uit bij de kerk waar we langs moeten, het gaat om niet meer dan 100 meter, maar daarvoor moeten we nu een heel groot stuk omrijden. Daar gaat onze tijd die we over hadden en zo komen we iets na 9 uur aan bij Janusz. Hij begrijpt wel waarom we iets verlaat komen. De telescopen kunnen we veilig in zijn onderkomen neerleggen, zodat er niets van waarde in de bus buiten het hek achter blijft.

We hebben geluk: het is mooi weer en de zon schijnt, maar toch nog wel een beetje wind, meer dan in het binnenland waar het haast windstil is. 4 personen stappen bij Janusz in en 3 in de andere boot, waar de zoon aan het roer staat van de oudere man die andere keren mee ging. Een voordeel is dat deze jongen – van in de twintig schat ik – ook wat Engels spreekt.

We varen het haventje uit waar veel meeuwen zitten waarvan een groot aantal achter de bootjes aan vliegt, ja die weten wat er gaat gebeuren! Ik had de deelnemers nog gezegd dat als er een Zeearend komt het heel snel kan gaan als die een vis komt halen. Nou dat was dus ook precies wat er gebeurde, nog geen 10 minuten zitten we op het water of daar komt de eerste al, en als ik nog snel kijk naar mijn instellingen van de camera ben ik al te laat en in de actie al geweest. Zo zie je maar, ook als je het weet wordt je nog verrast 😊. Bij de andere deelnemers is het niet anders. Maar goed nu is iedereen meteen scherp! Een stukje verder zien we de Zeearend in een boom zitten de vis op te peuzelen.

Ondertussen varen we rustig verder en voert Janusz de meeuwen met wat brood en kleine visjes. Dit doet hij om de aandacht van de Zeearenden te trekken, die weten dan dat er wat te halen valt. 13 minuten later is het weer raak, er komt er weer eentje aan en deze keer lukt het ons om er foto’s van te maken. Echt spectaculair is het als zo’n majestueuze vogel dicht genoeg in de buurt komt, sommige deelnemers zeggen dat ze er kippenvel van krijgen, en dat kan ik me best voorstellen, ook voor mij blijft het fantastisch om iedere keer mee te mogen maken.
Langs de oevers zien we meerdere keren 2 of meer Zeearenden in de bomen zitten of er rondvliegen. Janusz roept ze dan ook af en toe en gooit dan een grote vis in het water, en de helft van de keren komt er dan wel een van die Zeearenden een ophalen. Maar soms ook niet, dan hebben ze waarschijnlijk al gegeten of hebben ze gewoon geen zin.

Slowmotion beelden van 2 verschillende Zeearenden die een vis pakken

We hebben denk ik wel tegen de 20 Zeearenden gezien in de 3,5 uur dat we hebben rondgevaren. De meesten zijn Adulte exemplaren, mooi aan de wit gebandeerde staart te zien.

Halverwege vloog er ook nog een grote groep Kraanvogels over. En vlak voor de bergen waar ze kunstmest van maken vloog een Vrouwtje Middelste Zaagbek langs. Aan die kant van de Oder ook een aantal Grote Zilverreigers. Aalscholvers zie je ook heel veel hier. Wat mij dan deze keer opvalt is dat we maar weinig eenden zien. Ook maar een paar Futen deze keer. Midden op de Oder komt nog een grote groep Kieviten over vliegen.
Aan meeuwen vliegen er veel Zilvermeeuwen en Kokmeeuwen rond, maar ook in mindere mate Grote Mantelmeeuw, Geelpootmeeuwen, Kleine Mantelmeeuwen, Pontische Meeuwen en Stormeeuwen.
Vanuit de andere boot hebben ze ook nog een Boomvalk gezien, die langs de oever vloog. Ook een Sperwer draaide zijn rondjes langs de oevers. Als ik onze schipper vraag hoe het zat deze zomer met al die tonnen dode vis in de Oder wat in de nieuwsberichten was, zei de jongen, dat ze er hier eigenlijk geen last van hebben gehad, maar het een tiental kilometers stroomopwaarts wel slecht gesteld was. Of het veel invloed heeft gehad op de totale populatie Zeearenden is nog niet bekend.
Al met al is het weer een geweldige ervaring die we als groep beleven, sommigen onder ons hadden hier al eens eerder een boottochtje gemaakt een aantal jaren geleden, maar zoals deze tocht hebben ze niet eerder meegemaakt, zo dichtbij komen de Zeearenden, echt overweldigend!

In de haven aangekomen nemen we afscheid van de schippers en bedanken we hun voor de mooie ervaringen. Daarna rijden we naar het natuurgebied Czarnocin om daar een mooie wandeling te gaan maken nadat we koffie en broodjes hebben genuttigd.

Door de omleiding neem ik een pad wat over gaat in een genummerd bospad (35), waarvan ik een gok neem en hoop dat die ergens uitmondt in een andere weg die weer naar Czarnocin gaat. Echter komen we bij de snelweg naar Wollin uit. Het pad is 5 km lang ongeveer. Van daaruit kunnen we weer een weg nemen richting Stepnica, waarbij we moeten opletten dat we aan de juiste kant het dorp binnen rijden zodat we de afslag naar Czarnocin kunnen nemen. Door deze omweg zijn we wel een 10 tal minuten later in het gebied aangekomen. Op zich is het een mooi bospad en later op de weg zien we ontzettend veel Vinken en Kepen die als opspattend water over een paar honderd meter voor onze auto van de weg af schieten als we er langs rijden.

Iets na tweeën komen we aan in Czarnocin en nemen eerst de tijd voor de lunch. Tijdens de lunch horen sommige deelnemers een Draaihals roepen. Ook de Tjiftjaf en Grote Bonte specht worden gehoord. Na 20 minuten gaan we de route die zo’n 6.5 km is lopen, eerst recht naar achteren waarna we langs de Oder over de dijk terug lopen.

Al in het begin zien we twee Paapjes en 2 Roodborsttapuiten op de paaltjes zitten, allebei goed kunnen bekijken door de telescoop. Als we doorlopen vinden we ze helaas niet meer terug.
Na een half uurtje zien we op het pad een Gors zitten, eerst wordt gezegd van Geelgors, maar als we beter kijken is dat hem niet, dan denken we aan een IJsgors. De vogel zit wel vrij ver weg en we maken er wat foto’s van. Later blijkt uit de foto’s dat dit de soort ook niet is. Het is toch gewoon een Rietgors, mannetje in dit geval die in overgangskleed zit van zomer naar winter. Dan kun je daar toch even vreemd tegen aan kijken 😊. Er zit ook nog een tweede vogel, wat lichter, maar daar zijn geen foto’s van gemaakt.

We lopen verder en horen en zien veel Veldleeuweriken in de graslanden. Een Watersnip schiet omhoog uit het veld. In de bomen langs het pad o.a. Geelgorzen, Kneutjes en Vinken. Een aantal Raven vliegen er rond met hun kenmerkend rauwe gekras. Aan ganzen zitten er Kol-, Riet- en Grauwe ganzen.

Als we achterin aankomen klimmen we over een hek waarna we op de dijk komen, welke we terug lopen. In de verte zien we een Zeearend zitten met vlak daarachter een vrouwtje Fazant. Over het riet vliegt een Bruine Kiekendief. Op het water zitten naast de Wilde Eend, Krakeend, Slobeend, Pijlstaart, Wintertaling, Smient, Tafeleend, Kuifeend ook nog een vrouwtje Krooneend. Ook waren er o.a. nog Meerkoet, Dodaars en Fuut aanwezig. We horen en zien in de verte een grote groep Kraanvogels doortrekken over de Oder, dat geluid draagt echt ver!
Achter een groep ganzen zien we en vos zitten, de ganzen doen er niets op. Bijna aan het eind van de wandeling vliegt er nog een Rode Wouw boven de bomen. Ook horen we nog een Regenwulp die over de Oder langs vloog, maar we zien hem niet. Om een uur of 6 stappen we weer in de bus en gaan naar onze accommodatie toe waar we om 7 uur van onze warme maaltijd kunnen genieten, die door de beheerders wordt klaargemaakt. Het was weer een prachtige dag, met de Zeearend als absoluut hoogtepunt van iedereen, en daarna een ontspannen wandeling door een prachtig gebied. Het totaal aantal van vandaag komt op 70 soorten.

Woensdag 12 oktober
Deze dag verplaatsen we ons naar Duitsland, waarbij we 4 keer stoppen om ergens te gaan kijken. Voordat we gaan ontbijten hebben we eerst nog 1 uur om rond te kijken in de mooie bosomgeving van de locatie. Om 7 uur is iedereen uit de veren en is het nog niet helemaal licht. Sommige deelnemers hebben de Bosuil wederom gehoord zowel man als vrouw naar elkaar roepend. Ook heeft iemand vanochtend een Edelhert horen burlen. Ik loop met een van de deelnemers door de tuin naar de rand toe en als we bij de heg staan zien we een mannetje Edelhert staan. Hij heeft ons ook gehoord en of gezien want neemt de benen achtervolgd door een vrouwtje. Het was nog veel te donker om daar een foto van te maken helaas.

We lopen eerst een stukje het pad terug waar we bij een open veld komen, daar waar we bij meerdere eerdere reizen Bevers heb gezien. Echter vrijwel al de plassen hier zijn nu volledig begroeid of staan droog. Ook hier heeft dus deze zomer de droogte toegeslagen. Bij een klein stroompje aangekomen waar nog wel water in staat horen we een Everzwijn knorren, welke we later tussen de bomen door aan de overkant zien wegschieten. Ook nog een hoop geplons in het water, wat mogelijk ook een Everzwijn is? Ik vermoed dat we ze bij deze drinkplaats gestoord hebben en ze er dus vandoor gegaan zijn. Vrijwel gelijktijdig horen we ook in de verte weer een burlend Edelhert, wat verder weg in de bossen.

Als we het veld oversteken vliegt er een Zeearend rond 7:30 stilletjes klapwiekend over ons heen, dat is toch mooi op tijd. We lopen door het bos terug en horen zowel de Groene als de Zwarte Specht roepen. Ook de Kleine en Grote Bonte Specht zien en horen sommigen onder ons naast Boomklever en Boomkruiper. In de verte hoor je ook nog af en toe Kraanvogels roepen.
Net als we in de bus willen stappen laat een Groene Specht zich nog even goed horen en zien net achter de accommodatie. We gaan op pad. Het is een dikke 300 km rijden en zonder stop is het 4:30 uur. We moeten iets rond 5 uur vanmiddag in Linum zijn zodat we op tijd zijn voor dit spektakel!

Aan het eind van het bospad stoppen we om de beversporen daar te bekijken, hier zit nog wel water in de plasjes, maar op een hele grote kring van iets wat onderdook geen Bever te bekennen, maar het is al laat en meestal hoor je wel een grote plons ook van zijn staart. Wel ziet iemand hier een IJsvogel over het water scheren.

Aussichtsturm Mescherin
Als eerste stop hebben we de Kijktoren: “Nationalpark-Aussichtsturm Mescherin” net over de Oder en de grens met Duitsland die zich hier midden in de Oder bevind. Vanuit de kijktoren heb je overzicht over een nat gebied en de Oder. Er zitten wat eenden en Grote Zilverreiger. Een mooi groepje Sijsjes vliegt hier trekkend langs. En in de bomen zitten veel Houtduiven. Een deelnemer ziet een IJsvogel langs de kant van de Oder vliegen.

Ik zelf blijf bij de bus omdat al onze bagage er in zit. Ik denk hier even wat kleine vogeltjes te gaan opzoeken, maar helaas de hele tijd rijdt er net een grasmaaier rond en een andere veegwagen, die beide een hoop kabaal produceren. Ik zie wel een Appelvink en wat mezen en een Tjiftjaf hoor ik nog. Als de man van de grasmaaier even uitstapt zegt die dat we hier in de ochtend of avond moeten zijn, dan vliegen er duizenden Kraanvogels langs. Ik zeg hem dat we al op weg zijn naar Linum om dit fenomeen te bekijken straks, alleen zegt dat hem niets. Wel zegt hij ook dat ze hier deze zomer vele tonnen met vis uit de Oder hebben geschept. Dat klopt dus wat die schipper gisteren tegen ons zei dat het stroomopwaarts was.
We rijden verder en onderweg zien we nog een prachtige groep Kraanvogels hoog langs een rand van een akker staan. Het is alleen lastig om ze te benaderen, ik zet de bus zo dat de schuifdeur niet in zicht is van de Kraanvogels, maar ze zijn al super alert en alle kopjes staan omhoog. Helaas ging de groep die het dichtste bij zat toch op de vleugels en lande net achter het hoge land. Er bleven nog wel wat achter, die net even iets verder zaten. Zo zie je maar dat ze nog heel voorzichtig zijn. Wellicht is het later in het najaar beter, net zoals de ganzen bij ons, die later in het seizoen niet meer zo schrikkerig reageren.

Blumberger Mühle
De tweede stopplek is bij visvijvers “Blumberger Mühle” wat beheerd wordt door de NABU (Duitse Vogelbescherming). De eerste plasjes liggen er droog bij, daar zien we wel een Waterral langs de kant lopen. Halverwege parkeer ik de bus en hier kan iedereen langs een dijk naar achteren lopen en terug met aan beide kanten water of slik.

Een mooie groep van zo’n 20 Grote Zilverreigers staat dicht bij elkaar, verderop zitten er nog meer in de bomen. Daarvoor verschillende eenden, als Wilde Eend, Pijlstaart, Wintertaling, Krakeend en Smient en één Dodaars, hier zit ook nog een vrouwtje Krooneend op de plas. In de lucht laat een Rode Wouw zich mooi zien. In de bomen hoor ik een Zwarte Specht. Als iedereen halverwege is rij ik zelf toch ook maar even helemaal naar achteren om aan die kant te kunnen kijken, als ik daar heen loop heb ik geen zicht meer op de bus vandaar, anders had ik wel gelopen.
Op de achterste plassen weer veel eenden en Grote en Blauwe Reigers. Ook zitten er erg veel Kieviten. Ik dacht zo straks al even dat ik een Bontbekplevier hoorde, maar nu weet ik het zeker een klein groepje zat helemaal achterin op de plas naast de Kieviten. Maar net als ik ze in de telescoop heb vliegen ze op en vliegen verder weg uit beeld. Een Sperwer duikt nog wel even op een Kokmeeuw puur om die schrik aan te jagen zo te zien. De andere deelnemers die aan komen lopen zagen iets terug nog twee Zeearenden over cirkelen. Op een ander plasje zit nog 1 Tafeleend. Als we terug rijden naar de uitgang van de visvijvers stoppen we bij het eerste plasje om te kijken of we de Waterral nog kunnen zien. Helaas is die niet meer te vinden. Wel zitten er een stuk of 8 Watersnippen op het laagstaande water achterop.
We kijken binnen in het bezoekerscentrum en kopen wat dingetjes en nemen folders mee. Buiten nog een Groenling te zien en een aantal Ring- en Huismussen.

Grimnitzsee
Een uur later zijn we bij een vogelkijktoren aan de Grimnitzsee. Het meer zit vol met duizenden ganzen als Kol-, Riet- en Grauwe Gans, die net als we aankomen vrijwel allemaal de lucht in gaan. We zien zo niet waarom, maar even wat later zien we wel een Zeearend hoog in de lucht, dus dat zou het wel eens kunnen zijn of een visser die achterop met zijn boot vaart en naar voren komt.

We hebben echter maar een kwartier de tijd meer omdat we nog zo’n 160 km moeten rijden naar Linum, en dat willen we niet missen. Wat we nu eindelijk eens meer zien zijn Brilduikers, en hier ook de eerste mannetjes die we zien deze week, zeker tel ik er snel 10, maar denk dat als je meer de tijd neemt er wel meer zitten. Ook aardig wat Futen in winterkleed zie je op het meer. Ook een hele grote groep van vele honderden Meerkoeten bij elkaar. Veel Smienten ook en een aantal Slobeenden.

Linum
We komen rond 17 uur aan bij een kijkpunt in Linum. Ik kies de plek buiten het dorp zodat we daar zich hebben op de auto, en dit eigenlijk net zo’n goede plek is om de Kraanvogels over te zien komen. Bij een stel autobanden die er liggen van de boer zit een Zwarte Roodstaart en op de schuur hier iets naar achteren zit er nog eentje op het dak. In een boompje naast de banden zit een Groenling.

Als we staan te wachten bij een hek waar je niet verder mag komen er pal naast ons prachtig 2 Grauwe Gorzen zitten en ze zingen ook nog. Achter het hek zit een mooi gemengde groep van Ring- en Huismussen. Raven vliegen hier ook rond.
Tegen 17:20 komen de eerste Kraanvogels over en het worden er steeds meer. Als het steeds donkerder wordt worden de groepen steeds groter. Het is echt weer prachtig om te zien en vergeet niet te horen, zo mooi. Sommigen krijgen wederom kippenvel net als bij de Zeearenden! Totaal slapen er tussen de 50 en 60 duizend Kraanvogels op het hoogtepunt.
Het is op deze plek veel drukker dan vorig jaar, toen stonden er een paar auto’s, inmiddels tientallen, zelf langs de weg in de berm staan ze stil terwijl dat daar niet mag.
Om 18:10 houden we het voor gezien en gaan we weg, eerst langs een supermarkt en daarna naar een restaurant in Linum waar we om 19 uur gereserveerd hebben. Het eten is heerlijk en ze hebben speciale pompoenmenu’s in het najaar. Daarna is het nog een uur rijden naar de nieuwe locatie waarna we ons verdelen in 2 huisjes. En rond 22 uur maken we de balans op voor vandaag. 66 soorten waarvan 16 nieuwe soorten. Onderweg was trouwens ook vanuit de auto door twee deelnemers nog een Wasbeerhond gezien.

Donderdag 13 oktober
Als we het ontbijt op hebben en rond 7:30 in de bus stappen vliegen de eerste Kraanvogels al weer over onze hoofden en vanaf het meer is een hoop lawaai van Ganzen te horen.

Deze ochtend hebben we om 8 uur een afspraak met Henrik Watzke van het informatiecentrum van de Grote Trappen. Hij legt ons alles uit wat ze doen aan Grote Trappen bescherming en hoe dat vanaf de jaren 50 is opgepakt om de soort te redden in Duitsland. Op 4 plekken hebben ze de vogels weten te behouden of terug gebracht, hoewel de aantallen bij lange na niet zijn zoals ze ooit geweest zijn.

Uit zijn verhaal blijkt ook dat het buiten de beschermde gebieden nu onmogelijk is een populatie in stand te houden, er is buiten de gebieden geen enkel broedgeval meer wat lukt. Er zijn tegenwoordig naast schaalvergroting meer zaken die dan op het voortbestaan invloed hebben zoals de vele Zeearenden, windmolens, Wasberen en Wasbeerhonden. Wolven hebben ze tot nu toe nog geen last van.

Wat ook wel leuk is dat de vogel die verleden winter in Friesland zat en hier vandaan komt na een aantal maanden van radiostilte net twee dagen geleden is gezien in een van de 4 gebieden van hun, die is dus weer terug en daar is hij weel blij mee!

Na de lezing neemt Henrik ons mee naar een van de 2 hutten en om ze daar in het wild te gaan bewonderen. Tegen half 10 komen we er aan. Al snel weet hij ze aan te wijzen en inderdaad een 10-tal lopen wel aardig ver achterin, maar met telescoop goed te zien. Ook een mannetje Blauwe Kiekendief wordt er gezien. Vanaf deze hut kun je ook de andere zien liggen maar daar zijn de hele tijd een paar boeren op het land bezig, dus het heeft weinig zin om daar dan heen te gaan.
Verder lopen er veel reeën rond in groepjes. Af en toe is er een Buizerd te zien en een Rode Wouw zit een hele tijd op een hooibaal. Toen we net aankwamen dacht ik nog dat ik een paar Grauwe Gorzen zag vliegen door een opening. Maar nu een kwartier later weten we het zeker, tot een maximum van 9 exemplaren verschijnen er op een bosje zingend en al, prachtig! Hier zitten trouwens ook 2 Geelgorzen.

Rond 11 uur houden we het eerst voor gezien, we gaan het later nog wel weer proberen en hopen dan dat ze dichter bij zitten. Als we bijna aan het eind van het zandpad zijn zie ik een vogel met veel wit uit de bosjes links voor de auto langs schieten die verderop in een struikje gaat zitten, en ja hoor het is een mooie Klapekster! Tegelijkertijd cirkelt er een Rode Wouw recht boven ons, van beide snel wat foto’s maken voordat ze weg zijn. De Klapekster blijft best lang zitten en heeft af en toe een prooi die hij oppeuzelt. Na een kwartier is het eerst mooi geweest en gaan we verder.

Nu eerst tijd voor koffie met een groot stuk gebak, bij mijn favoriete bakker gerund door boeddhisten van de naastgelegen kloosterschool. En voor Nederlandse begrippen is het nog goedkoop ook 😉. Na deze welverdiende lekkernij rijden we door naar een grotere plaats voor een supermarkt om nog wat spullen te kopen. Onderweg loopt er nog een Ooievaar over een akker die de boer met zijn tractor aan het bewerken is. Ook zien we nu een veld vol met Toendrarietganzen, alleen ik heb een busje zo’n beetje op de trekhaak zitten en kan dus niet zo maar stoppen en we rijden dan door.

Na het boodschappen doen besluiten we om nog weer langs de 2 hutten van de Grote Trappen te gaan. Nadat 2 deelnemers gisteren al de blauwe flits van een IJsvogel mochten zien, ben ik nu aan de beurt. Ook ik zie een flits, maar helaas wel van een ander soort. In een van die dorpjes staat een ouderwetse flitspaal die het nog steeds doet, dus dat zal wel een prent opleveren ;-(.

Terug rijden we weer langs de Rietganzen en nu kan ik wel even een zandpad oprijden, de ganzen zijn wel alert maar vliegen niet direct op. Verder achterin het veld staan nog een paar Kraanvogels. Na een eindje rijden zien we prachtig een Rode Wouw in de bomen zitten, dit maal niet ver weg en mooi voor de foto.

We vervolgen onze weg naar de tweede hut van de Grote Trappen waar we vanmorgen niet waren geweest. Helaas is er nog steeds een boer bezig waardoor ze nog even ver weg zitten. Ook een Blauwe Kiekendief man vliegt ver weg over de akkers. Ook zie je grote groepen Veldleeuweriken af en toe omhoog komen van de akkers. Een Watersnip vliegt ook op uit het veld en zigzagt weg.

Een vogel die erg slecht te zien is achter veel gras en ver weg kunnen we na veel kijken en met de hoogste inzoom 70x op de telescoop uiteindelijk op naam brengen, het is een Smelleken. En als een van de deelnemers dan binnenkomt en net met een Duitser had gesproken die hier even beneden was en juist kwam om nog even te kijken of de Smelleken er nog zat die hij even geleden had gezien, worden we nog eens bevestigd.

We besluiten om naar onze huisjes te gaan en daar dan nog een boswandeling te maken in de omgeving. We lopen een rondje om een bosmeer en horen al snel de Zwarte Specht roepen, ze vliegen iets verder van ons weg telkens, even zie ik er eentje wegvliegen. Ook twee Kramsvogels horen en zien enkelen. Ook de Groene Specht laat zich nog eens horen. In het bos schiet nog een Havik weg en twee Reeën rennen er vandoor, die niet meer dan 10 meter van ons vandaan staan, maar die we niet hebben gezien. Ook ziet een van de deelnemers deze keer een Taigaboomkruiper, die echt een veel wittere buik heeft dan de gewone Boomkruiper. Terug in het dorp zien we een Glanskop en een grote groep Staartmezen en Witkopstaartmezen. Voor fatsoenlijke foto’s is het helaas al te donker geworden.
En met deze mooie dag gaan we aan de bereiding van onze maaltijd beginnen. In principe ben ik daar voor verantwoordelijk deze 2 dagen, maar ben dankbaar voor de hulp van enkele deelnemers. En met de lekkere maaltijd, een glas wijn en gezelligheid nemen we de eindlijst even door. Vandaag komen we op 56 soorten waarvan 12 nieuwe. En daarna gaan 2 deelneemsters nog even een paar honderd meter een tijdje in een soort van luxe jachthut zitten, waarbij ik ze mijn goede zaklamp mee geef. Als ze anderhalf uur weg zijn bel ik ze toch maar even op, of alles goed gaat en ze niet verdwaald zijn in het bos of zo. Gelukkig is alles goed en zitten ze nog in de hut en waren al van plan om naar het huisje te komen. Ze hebben nog wel Bosuilen gehoord en wat geritsel in het bos wat ze niet thuis kunnen brengen.

Vrijdag 14 oktober
We beginnen deze ochtend met een wandeling in het dorpje richting het bos. Hier zaten gisteren veel kleine vogeltjes toen het langzaam donker werd, nu willen we bij meer licht nog even goed rondkijken.

De eerste Kraanvogels vliegen al weer over. En tot onze verbazing vliegen er ook net na half 8 al 2 Zeearenden over ons hoofd. Niet veel later hoor je alle ganzen te keer gaan op het meer verderop. De Witkopstaartmees zien we niet meer wel de gewone Staartmees. Ook de Glanskop wordt weer gezien en een Goudhaantje. Bij het bos wordt nog de Zwarte Specht weer gehoord en nu wordt de Boomkruiper gezien en de Boomklever gehoord. Als we aan de rand van het meer staan komt er in een keer een golf van geluid van ganzen die opstijgen vanaf het water gevolgd door een hoop gegak. Wat blijkt komt er een derde Zeearend aan die verderop in een boom neer strijkt, wat een paniek was dat en wat een geluid! Bij de huisjes terug lacht de Groene Specht ons nog even toe, of uit 😊.

Na het ontbijt gaan we een rondrit maken door een gebied waarbij we een paar kijktorens aandoen en ook langs de Gülpersee komen, een groot meer met paar kijktorens. Bij de eerste kijktoren die we aandoen zijn wat Kraanvogels te zien op het veld. Als we de deur open doen vliegen er twee Ringmussen rond die opgesloten waren, en ze zijn blij dat we de luiken open gooien.
Vlak voor de tweede hut zitten meerdere Grauwe Gorzen op de draden. In de slootjes bij de hut zitten op verschillende plekken Beverratten, zowel in het water als op het land. Voor een aantal toch nieuw om te zien. Ook vliegen er een aantal Geelgorzen in de bosjes bij de hut. Een Sperwer vliegt hier langs ons heen. Bij een brug waar we even stoppen is vandaag niet zo veel te zien en rijden we door naar de Gülpersee. Onderweg staan daar een paar Kraanvogels, ouders met 1 jong.
Hier aangekomen lopen we eerst naar de grote kijktoren, waar je een goed overzicht hebt over het meer en welke groot genoeg is voor een groep. Hier zien we naast de andere ganzen die we al hebben gezien onze eerste en enige Brandganzen van deze dagen. Verder veel eenden waaronder ook een paar Pijlstaarten, Slobeenden en ook 3 Bergeenden, ook de enige deze dagen. Aan de overkant zitten 2 Zeearenden een prooi te verorberen, het is een adult en een jong. Verderop zit er ook nog eentje in de bomen. Als ze later wegvliegen vliegt ook alles zo’n beetje op, maar ze zijn al verzadigd.
Aan de slikrand lopen ook 2 Kemphanen. Een van de deelnemers loopt vast verder en die pikken we dan op bij de molen 2 km verder. Zij heeft nog mooi een Kuifmees op de foto gezet.
Ik besluit om de route verder niet af te maken, maar van hieruit direct naar de 2 vogelkijkhutten te rijden bij de Grote Trappen. We willen ze toch dichterbij zien dan gisteren als het even kan. Iedereen vindt het een goed idee. Het is nog 40 km rijden vanaf hier. Onderweg zien we nog een Vos. Ook rijden we langs een mooie grote groep Kraanvogels op een veld, die wel vrij alert zijn.
We rijden eerst naar de eerste hut en daar zien we al meteen de Klapekster weer, nu aan de andere kant van het pad iets dichter bij in een bosje. In de hut aangekomen zien we een Mannetje Blauwe Kiekendief dichter bij dan gisteren. Wat we ook zien is dat de Grote Trappen veel dichter bij de andere hut te zitten. We gaan daar dan ook maar direct heen.
Vanuit de tweede hut ziet het er weer anders uit, ze zitten een stukje terug langs het pad. Daar lopen we dan heen en voorzichtig gluren we tussendoor of we ze zien. Op een gegeven moment staan we er op dezelfde hoogte naast. Ze zijn wel alert, en we kunnen ze goed bekijken als we rustig blijven staan.
Maar op een gegeven moment gaan ze helaas toch op de vleugels en vliegen voor de hut langs waar ook nog een paar van ons staan. In de vlucht is trouwens goed het grote verschil te zien van de vrouwtjes en de eerste jaar mannetjes, die nog bij de moeders verblijven. De volwassen mannen zijn in het najaar lastig te zien en vaak niet in groepen. Vanuit de hut zien we een grote groep Eksters een van de meerdere Buizerds pesten. Ook ontdekken we eindelijk nog een Ruigpootbuizerd in het land zittend. Grote groepen van Veldleeuweriken van soms wel tegen de 100 exemplaren op de landerijen. Reeën rennen er van door als een tractor te dicht bij komt.
Terug bij de huisjes wordt nog weer even door de dorpsstraat gelopen en wordt nog een Kleine- en Grote Bonte Specht gezien en Sijsjes. En zo eindigt deze mooie dag weer met een maaltijd en hebben we vandaag 72 soorten kunnen noteren waarvan 7 nieuwen.

Zaterdag 15 oktober
De laatste dag is al weer aangebroken, om 9 uur hebben we afgesproken te vertrekken na het ontbijt. Als alles is ingepakt en iedereen in de auto zit gaan we eerst nog even langs visvijvers bij Reckahn iets voorbij Brandenburg an der Havel.

Ook hier hebben ze dus deze zomer last van de droogte gehad wat je kunt zien in sommige plassen die er droog bij liggen of zo weinig water in zit dat de dodaars en de eenden er niet meer in zitten. In een van de plassen zitten achterin nog wel een paar soorten eenden, als Krakeend en Wilde Eend en zitten er op een slik rand tientallen Kieviten.
Op een plas daarnaast zitten dan weer tientallen Wintertalingen en Smienten. De deelnemers lopen een lang pad af dat dwars door de plassen loopt. Ik rij dan om naar de andere kant waar ik ze dan weer oppik. De deelnemers zien onderweg nog een groep Sijsjes. In het begin hebben ze ook een groepje Baardmannetjes gehoord en gezien, maar helaas lieten die zich later maar moeilijk meer zien in de uitgestrekte rietvelden.
Zelf hoor ik nog een paar Goudvinken en later zie ik de enige Zanglijster van deze reis zitten. Ook zie en hoor ik twee Kauwtjes achter een Bonte Kraai aanvliegen, ook een van de weinige van deze reis de Kauw.
Daar waar ik de deelnemers weer oppak hoor ik nog een kekkende Havik in de verte. En achter ons op de akker staat nog een mooi groepje Kraanvogels. Ook de Groene Specht is kortstondig te horen en erg kort zichtbaar en verdwijnt weer tussen de bomen.
En met deze laatste waarnemingen is er een eind gekomen aan het vogelgedeelte van deze mooie reis. Voor vandaag doen we het met 47 soorten waarvan zelfs nog 3 nieuwe. Het totaal van deze reis komt daarmee dit jaar op maar liefst 108 soorten vogels!

We moeten nog zo’n 500 km afleggen en doen dat in 2 etappes waarna ik de deelnemers klokslag 17 uur voor het station in Deventer af zet. We nemen kort en snel afscheid zodat iedereen nog de trein van 17:18 kan halen. We spreken elkaar nog wel via de mail en delen de komende tijd de mooiste foto’s.

Voor de volledige waarnemingenlijst vogelreis Duitsland/Polen: klik hier.

Wilt u ook wel eens zo’n mooie reis mee beleven, kijk dan bij Agro Natura voor informatie en opgave.
Website: https://agronatura.nl/duitsland-polen-grote-trap-zee-arenden-en-kraanvogels

Lees hier dit reisverslag op de eigen website van Henk de Lange.