Reisverslag 2023: Polen – Oderdelta en Duitsland – Havelland week 41
Auteur: Henk de Lange (Reisleider) (9-10-2023 t/m 14-10-2023)
Reis: Vogelreis Duitsland/Polen: Grote trap, Zeearenden en Kraanvogels; groepsreis, 6 dagen
Alle foto’s zijn van Henk de Lange tenzij anders vermeld!
Maandag 9 oktober
Om 10 uur hebben we afgesproken te vertrekken vanaf het verzamelpunt bij het station in Deventer. En zo maken we kort kennis met elkaar als de laatsten vlak voor 10 uur met de trein aankomen en gaan we onderweg naar Polen toe wat zo’n 770 km rijden is. We doen dit in met twee keer een pauze stop.
Dinsdag 10 oktober
Het is goed weer vandaag en dat betekent dat we meteen al beginnen aan een van de hoogtepunten van deze reis, het spektakel zien van de Zeearenden, het liefst duikend op een vis. We hebben met de schipper afgesproken dat we om 9 uur wegvaren vanuit de haven. Om 8 uur rijden we na ons ontbijt rustig weg bij de accommodatie een stuk door het bos, hopen daar nog iets van wild tegen te komen. Het blijft deze keer bij een Ree en wat vogels als Gaai en Vink dus redelijk rustig.
Na zo’n 10 minuten gevaren te hebben duikt de eerste Zeearend op, het is een juveniel exemplaar, goed te zien omdat die geen witte band op de staart heeft zoals bij de volwassen exemplaren. De Zeearend vliegt zeker 10 minuten met ons mee en af en toe dichtbij mooi te zien.
Af en toe vliegen er grote groepen Grauwe en Kolganzen over de Oder heen. De meeuwen die achter ons aanvliegen zijn de Kokmeeuw, Stormmeeuw, Zilvermeeuw, Geelpootmeeuw en Pontische Meeuw. Deze keer laat zich geen enkele Mantelmeeuw zien. Een Blauwe Reiger zit op de uitkijk in een boom.
In de dode arm was helaas geen Zeearend te zien in de kale bomen langs de kant, en als we er weer uit varen zien we achter ons een volwassen exemplaar daar net naartoe vliegen, die heeft zeker even gewacht dat we daar weg waren ????. Maar nadat we verder varen zien we al wel een paar volwassen Zeearenden in de bomen zitten en als we bij een soort van pijpleidingen varen komt er eentje naar ons toevliegen en gaat daar even zitten om vervolgens op te vliegen en een mooie duik te maken voor onze neus, een vis pakt en vervolgens verderop gaat zitten oppeuzelen lastiggevallen door een Bonte Kraai die ook wel een stukje vis lust.
Als we aan de overkant van de Oder langs gaan zien we groepjes eenden vliegen, soms Wilde Eenden en ook een mooie groep Tafeleenden. Kieviten komen ook in een groepje over trekken. Langs de kanten in het water ook veel Futen in winterkleed, veel witter dan we in Nederland gewend zijn. Ook een groep Meerkoeten verdraagt elkaar weer de komende maanden. Ook hier nog wel een paar Zeearenden die langs komen en af en toe even toeslaan en een Buizerd cirkelt voorbij.
En zo komen we na een rondvaart van een dikke 3 uur weer aan in de haven van Stepnica, met de camera vol met foto’s en het hoofd vol met mooie momenten die we even op ons in moeten laten werken! Het was weer spectaculair en iedereen was erg onder de indruk allemaal. We hebben tussen de 15 à 20 Zeearenden gezien van dichtbij.
Slowmotion beelden van verschillende Zeearenden die een vis pakken en elkaar aanvallen
Ondertussen staat de kade vol met brandweermannen en bootjes, die waarschijnlijk aan een oefening gaan beginnen op de Oder. We bedanken de schipper en zijn volger en gaan op naar onze pauzeplek om onze meegebrachte lunch met koffie/thee te gebruiken.
Czarnocin
Onderweg naar Czarnocin, zo’n 20 minuten rijden zien we nog een paar Rode Wouwen. Na de lunch gaan we hier een wandeling maken, andere jaren lopen we altijd een rondje van zo’n 6,5 kilometer, maar helaas kan dat niet meer en is het pad naar achteren over de weg afgesloten met een draad met handvat om de beesten binnen de draden te houden. In eerste instantie lopen we nog iets door, maar het blijkt toch niet meer te mogen en zo keren we om en lopen terug richting de auto. We lopen nu een dijkpad op die langs de Oder loopt en wat we anders als terugweg hebben van het rondje. We lopen alleen nu de dijk over, heen en weer.
Ook zit er op een boom een prachtige grote Zwavelzwam die door iedereen op de foto wordt gezet. Ook Vinken en een enkele Keep worden gezien. In een boompje zitten een aantal Geelgorzen vergezeld van Groenlingen en er lopen een paar Reeën rond. Heel erg ver weg zien we een vrij witte roofvogel, we denken in eerste instantie dat het mogelijk een Visarend is, we lopen wat dichterbij en maken een paar foto’s. Nu worden we uit onze droom verlost het is een witte Ruigpootbuizerd, jammer zou mooi geweest zijn. Hier komt ook nog een Zwarte Specht voorbijvliegen. Op het grasland lopen Grauwe Gans, Kolgans en Toendrarietganzen door elkaar heen. Ook wordt er boven het riet van de Oder een vrouwtje Bruine Kiekendief gezien. Er vliegen ook vier grote Helicopters over met een hoop lawaai.
Over de dijk lopend komen mooie groepen roepende Kraanvogels recht over ons heen trekken. Ook meerdere groepen Kolganzen doen hetzelfde. Als ik samen met een andere deelnemer tuur bij een open plek over de Oder waar wat Futen, Kuifeenden en Tafeleenden ronddobberen roept een andere deelnemer naar ons. Wat blijkt er zat een Klapekster net boven ons in de boom, maar ja op het moment dat we het doorhebben is die er alweer vandoor. In het riet is nog wel een mannetje Rietgors zichtbaar.
We rijden terug naar de accommodatie om daar nog even de tijd te hebben om rond te kijken. Daar horen we een Groene Specht roepen en er zitten veel Boomklevers rond de accommodatie. In de walnotenboom zitten naast de Boomklevers ook op zijn minst vier Eekhoorns die er telkens met een walnoot vandoor gingen om ze elders te verstoppen voor mindere tijden. Maar soms hier je er ook eentje een walnoot eten, geinig geluid???? Een Grote Bonte Specht gaat nog even gebroederlijk naast een Zanglijster in een top van een boom zitten. En als het bijna donker is lopen we nog even naar de rand van de tuin toe waar je uitzicht hebt over een groot veld aan de rand van het bos. En daar staan prachtig drie volwassen mannetjes Edelherten, helaas burlen ze niet meer, maar wel prachtige imposante geweien.
Woensdag 11 oktober
Voor het ontbijt maken we eerst een vroege ochtendwandeling. Om 7 uur lopen we langs de bosrand en het open veld naar plasjes waar de Bevers zitten. Bij de accommodatie horen we al een Groene Specht roepen en er vliegt een Zwarte Specht zwijgend over me heen. In de bomen horen en zien we o.a. Goudhaantje, Tjiftjaf, Kuifmees en Glanskop(gehoord). Bij de plasjes aangekomen zien we wel de afgeknaagde boompjes, maar de daders, de Bevers laten zich niet zien. Op het water een paar eenden en achterin schiet een IJsvogel voorbij. Verder is het redelijk rustig en na deze wandeling gaan we lekker ontbijten.
We gaan op weg naar Havelland waar we 2 huisjes hebben als onderkomen. Voordat we daar vanavond laat aankomen doen we onderweg eerst nog een paar leuke plekken aan om te bezoeken. Net als we voorbij Szczecin (Stettin) zijn blijkt dat ze bezig zijn met de snelweg en dat we daardoor een stukje om moeten rijden om later weer terug de route te kunnen vervolgen. Het levert een half uurtje vertraging op, op het schema van vandaag, maar daar valt gelukkig wat in te schuiven.
Aussichtsturm Mescherin
Tegen half elf komen we aan bij de mooie uitkijktoren “Nationalpark-Aussichtsturm Mescherin”. Hier heb je mooi uitzicht over de Oder en de plasjes achter de dijk. Daar worden wat eenden gezien door de deelnemers en Dodaars op de plasjes. In het riet langs de Oder worden een paar Baardmannetjes gezien. Zelf ben ik bij de bus gebleven omdat al onze bagage erin zit, die kun je niet onbeheerd achterlaten.
Blumberger Mühle
Rond 13:00 uur zijn we bij de visvijvers “Blumberger Mühle”. We bezoeken eerst het bezoekerscentrum, ook voor de sanitaire stop. En gaan daarna een stukje verder rondlopen tussen de visvijvers.
Als we een stukje verder rijden kronkelt er een Ringslang naast de auto in de berm, gelukkig net op tijd ontdekt maar schiet het hogere gras daarna in.
We eten eerst rustig ons brood op bij de bus en hebben dan tot 14:30 de tijd om hier rond te lopen. Als er veel paniek onder de ganzen is boven de bomen zien we de boosdoeners, twee volwassen Zeearenden zorgen ervoor dat alles de lucht in gaat, prachtig gezicht ze weer rustig te zien verdwijnen achter de bomen en dat de rust langzaam wederkeert.
Af en toe laat een Rode Wouw zich zien, eentje vliegt in de buurt van de windmolens maar komt daarna mooi onze kant op cirkelen en verdwijnt over de bomen. Als we het gebied uitrijden zitten er op de akkers waar de tractor nog aan het ploegen is veel Bonte Kraaien, Kauwtjes, Houtduiven en Kokmeeuwen.
Grimnitzsee
Het is een half uurtje rijden naar de Grimnitzsee, hier hebben we drie kwartier de tijd om rustig te kijken wat er op het grote meer zit. Natuurlijk veel ganzen en eenden. Een bijzondere pikken we er meteen uit, een Pijlstaart die staat te poetsen op een verhoging in het water. Ver achterin ontdekt ik nog een paar Brilduikers die dobberen tussen de golven. Er zitten ook mannetjes tussen een stuk of 10 schat ik. Helemaal tegen het riet in het water staat zelfs een Zeearend vlak naast Grote Zilverreigers.
En dan komt er ineens een grote groep eenden achter de bomen vandaan drijven als langgerekt lint, en het is niet te geloven, het blijkt een gigantische grote groep Brilduikers van meer dan 100 exemplaren, ik begin er bijna van te stotteren als ik de anderen erop wil wijzen, wat geweldig zeg! Zo’n grote groep heb ik zelf ook nog nooit bij elkaar gezien!
Linum
We rijden daarna verder richting Linum, waar we mooi op tijd aankomen tegen 17 uur. En ons goed kunnen voorbereiden op wat er komen gaat, de binnentrekkende Kraanvogels voor de slaaptrek. Vlak voor Linum al honderden Kraanvogels op de akkers, soms prachtig op de hoogste rand lopend!
We hebben geluk we kunnen ze zien binnenkomen bij zonsondergang en vanaf 17:20 uur komt het spektakel op gang. De mooie grote groepen soms in formatie of in lange slierten vliegend komt al trompetterend over ons heen, je krijg er kippenvel van zo’n mooie ervaring en iedereen geniet ervan.
Het lukt me om een groepje te fotograferen wat voor de zon langs vliegt. En een uur later eindig ik met een foto als de zon al onder is en waar de kraanvogels voor schapenwolkjes met blauwe achtergrond langs vliegen, dit effect zie ik pas goed als ik de foto maak.
En vol tevredenheid en onder de indruk stappen we de bus in en rijden het dorp binnen naar het restaurant waar we een heerlijke maaltijd nuttigen, meerdere mensen nemen het seizoen menu met pompoen als hoofdingrediënt.
Slowmotion beelden van de Kraanvogeltrek bij Linum
Daarna moeten we nog een uurtje rijden voordat we bij onze huisjes zijn, pakken de boel uit en gaan lekker slapen, morgen vroeg weer op!
Donderdag 12 oktober
Vanmorgen alweer op tijd de wekker gezet, om 8 uur hebben we afgesproken met Henrik Watzke van het informatiecentrum van de Grote Trappen. Hij geeft eerst een lezing over de bescherming van de Grote Trappen, nadat ze bijna in de jaren 50 waren uitgestorven. Het komt er tegenwoordig op neer dat ze het zonder bescherming niet redden, en dat er maar heel weinig jongen groot worden buiten de beschermde gebieden, die gewoon niet meer geschikt zijn. Een belangrijk feit is ook dat de predatie ook grote druk zet op de populatie, met name de opkomst van de Zeearenden komt de Grote Trappen niet ten goede.
Na de lezing rijdt Henrik met ons mee naar de eerste hut. Helaas is het wat regenachtig weer en is het zicht niet al te best. Desalniettemin zien we een groep Grote Trappen door te telescopen op grotere afstand. Ook vliegt er een mannetje Blauwe Kiekendief rond en lopen er veel Reeën rond. We besluiten om naar de tweede hut te gaan rijden en te kijken of de Grote Trappen daar beter kunnen zien. En als we bijna aan het eind komen van het zandpad van hut 1 zien we daar een boom vol met Grauwe Gorzen, er vliegen er zeker tussen de 100 en 200 rond schat ik, zo veel heb ik er nog niet eerder bij elkaar gezien, prachtig boompje zo!
Bij hut twee aangekomen vliegt ook een Rode Wouw rond. Vanuit de hut zien we nu meerdere groepen Grote Trappen en van al veel dichterbij! Zowel een vrouwtje als mannetje Blauwe Kiekendief laat zich mooi zien als ze aan het jagen zijn. Boven de akkers zie je ook af en toe een groepje Veldleeuweriken omhoogkomen, een rondje draaien en weer neerdalen in de akkers en niet meer te zien zijn. Buizerds, Raven en bonte Kraaien zijn ook aanwezig.
Naast een paar Grauwe Gorzen die vanuit hut twee te zien zijn laat zich ook een Geelgors mooi bekijken! Wat ook blijkt is dat er nu een groep Grote Trappen nog dichter bij het zandpad zitten naar hut 1, zodat we toch maar even terugrijden, de hutten liggen overigens vrij dicht bij elkaar. En inderdaad daar zijn ze nog mooier te zien, het blijken overigens mannetjes en vrouwtjes te zijn in verschillende groepen. Henrik had er vanmorgen al 70 geteld, maar denk wellicht wel meer nu aangezien we meerdere groepen zien. Als ik de auto iets verderop draai zitten Geelgorzen en Ringmussen lekker te badderen in de plasjes water op het pad. Aan de andere kant van het pad zien we een vrijwilliger met een groepje Grote Trappen lopen, dat doen ze om de spieren goed te ontwikkelen en doen ze wel acht uur per dag, dat zei Henrik vanmorgen tijdens de lezing.
Nu is het tijd voor de koffie/thee met gebak bij “mijn” favoriete bakkerij “Backwahn, Der Backshop” in Päwesin om te vieren dat we de drie hoofdsoorten van deze reis, Zeearend, Kraanvogel en Grote Trap alle drie geweldig mooi en goed hebben kunnen bekijken. En dan nog alle andere soorten gedurende deze dagen.
Na het innerlijke van de mens te hebben verwend gaan we nog kijken bij een andere plek die ik van Henrik van het bezoekerscentrum heb gekregen en waar we mogelijk mannetjes van de Grote Trappen zouden kunnen zien. Het is een kruising op de drukke weg 5 met een kleiner weggetje. We kijken hier alle kanten rond, maar geen Grote Trap te bekennen. We besluiten om dan toch nog even naar hut 1 te rijden om daar kort te kijken of ze nog iets beter te zien zijn.
Onderweg stoppen we nog even kort als we meerdere roofvogels zien zweven, mooi zijn er verschillende Rode Wouwen, Buizerds en Ruigpootbuizerds te zien.
En als we daar aankomen loopt er een mooie gemengde groep niet ver van het pad. We blijven een beetje in de dekking van de bomen en kunnen ze weer prachtig waarnemen. Ook vliegen er zowel mannetje als vrouwtje Blauwe Kiekendief nog steeds rond.
Bij het huisje aangekomen lopen we nog even een rondje om het meertje in het bos, we horen een Zwarte Specht een paar keer kort roepen, maar het meeste geluid komt van die grote bomenkap machines, ze zijn er flink aan het rooien. In het dorpje terug zien we nog wat klein spul als Goudhaantje en Tjiftjaf en horen en zien een Middelste Bonte Specht wegvliegen en als laatste vogels van vandaag genieten we nog even van het geluid van een groep overtrekkende Kraanvogels en gaan daarna lekker aan de borrel en het eten.
Vrijdag 13 oktober
Deze ochtend kunnen we uitslapen en ontbijten om 8 uur. Enkele deelnemers hebben toch even in het dorp rondgelopen en o.a. Staatmees, Kuifmees, Glanskop, Zwarte Roodstaart en Vuurgoudhaantje gezien en of gehoord. Gisteravond heb ik nog een Bosuil horen roepen in het dorp om 22 uur toen ik een rondje in het donker had gelopen door het donkere bos om het meertje heen met een goede zaklamp. Er zaten wel veel eenden op het water zo te horen, waar je overdag niets zag, maar verder hoorde en zag je niets.
Na het ontbijt gaan we een rondje rijden van ongeveer 130 km waarbij we o.a. langs de Gülper See en het stadje Havelberg komen en bezoeken daarbij ook een paar vogelkijkhutten.
We rijden verder naar de volgende kijkhut en zien onderweg meerdere Grauwe Gorzen en Geelgorzen op de draden. Als we erheen lopen begint het een beetje te miezeren. De hut wordt door vogels ook veel gebruikt, veel vogelpoep en je moet even kijken waar je kunt zitten. Maar op de slootjes zien we mooi een paar Beverratten, soms heen en weer zwemmen en soms op de kant. Op een paaltje wat verder weg zit een mannetje Roodborsttapuit en over het land vliegt ook een mannetje Blauwe Kiekendief voorbij. Tussen de Kolganzen en Toendrarietganzen in het gras ook een aantal Smienten en op het water een paar Tafeleenden naast Wintertalingen. Terug bij de auto zien een aantal nog een IJsvogel over het water scheren.
We rijden een stukje terug en vervolgen het pad en stoppen even bij de brug, hier is het rustig en niet veel meer te zien dan we al gedaan hebben. We rijden door en op een grote boerenschuur bij het dorp Wolsier zie ik een “vreemd” vogeltje zitten, ik maak even een foto en denk eerst dat het een Veldleeuwerik is, maar als ik later de foto’s beter bekijk zie ik dat het een Kuifleeuwerik is. Ik voer hem maar in bij observation.org en zie dat het een zeldzaamheid is. Ik moet zeggen dat ik die hier ook totaal niet verwacht had. Een gelukje hadden we dus ????. Onderweg ook hier en daar nog wat Kraanvogels.
Bij de hut aan de Gülper See aangekomen nemen we even de gelegenheid om te lunchen, de hut is ruim en je hebt mooi uitzicht over het hele meer waar van alles op zit. Het miezert wel een beetje waardoor het zicht wat minder is. Helemaal aan de overkant in het water ontdekken we een Zeearend en later ook nog twee in de bomen, een ervan helemaal in de bomenrij aan de andere kant van het meer, alleen met telescoop te zien. Er vliegt een groep Steltlopers op en zie in ieder geval dat er Kemphanen tussen zitten. Later zien we ze aan de kant lopen en poetsen en zien we ook wat de kleinere zijn, dat zijn de Bonte Strandlopers, een enkeling heeft nog een beetje een zwart buikje, maar ze zijn in overgang naar winterkleed, meer grijzig en wit.
Tussen de eenden ook een paar Pijlstaarten, verder veel Slobeenden, Aalscholvers, Futen, Grauwe Ganzen, Kolganzen en Toendrarietganzen op het meer.
Daarna rijden we langs de andere kant terug, daar wil ik nog even bij een andere hut kijken, maar ben daar nog niet eerder geweest. Daar vlakbij aangekomen blijkt dat je nog een eind moeten lopen, dat doen we maar niet, we rijden een paar km door, maar de weg loopt hier uiteindelijk door, dus even een stukje terug en daar de route weer opgepakt, wel via googlemaps omdat de tomtom ons steeds eerst nog langs die hut wil hebben ????. Ver genoeg er vandaan werkt de tomtom ook weer. We komen nog wel grote groepen Kraanvogels tegen op de landerijen vaak vergezeld van Toendrarietganzen.
Als we terug zijn bij onze huisjes hebben we nog even tijd om in de omgeving te kijken. Iedereen mag zijn of haar eigen ding doen ????. Met een paar deelnemers lopen we deze keer richting het grote meer, door het bos weer allerlei kleine vogeltjes als Vink en Goudhaan. Bij het meer is het op zich rustig. In de verte zien we een boom vol met Aalscholvers en nog veel verder weg zien we iets in een kale tak zitten, dat lijkt op een roofvogel, maar zit zo ver weg dat er met de verrekijker niet direct iets van te maken is, Buizerd wellicht? We maken een paar foto’s met zoom en dan zien we toch iets anders, volgens ons is het werkelijk een Visarend! Zeker op meer dan een kilometer afstand wel. Als we door een weiland wat al helemaal omgeploegd is door Wilde Zwijnen wat dichterbij proberen te komen vliegt die weg.
We besluiten terug het naar het dorp te lopen en daar dan aan de andere kant weer uit te lopen, dan moeten we redelijk in de buurt komen, misschien zit die er nog ergens?
Het begint ook donkerder te worden en ik ga naar de huisjes toe omdat ik me ook met het eten bezig moet gaan houden. Twee andere deelnemers blijven nog even zitten en wat blijkt als zij later terugkomen kan het nog gekker? Ja, ze hebben er zelfs twee gezien!
En zo gaan we lekker eten met deze laatste mooie waarnemingen van de dag!
Zaterdag 14 oktober
En zo komen we alweer bij de dag van vertrek. Normaal vertrekken we om 9 uur bij de huisjes weg, maar nu gaan we toch even iets vroeger ontbijten, alles inpakken en nog even kijken of we de Visarend(en) kunnen vinden. En zo staan we zelfs al voor 8 uur op de plek waar de Visarend gisteren bij het donker worden zagen.
Bij Reckahn Fishponds aangekomen leg ik de deelnemers uit waarlangs ze kunnen wandelen en waar ik ze aan de andere kant vervolgens weer opvang. Ik blijf zelf bij de bus in de buurt omdat ik om moet rijden en omdat alle bagage erin zit. Op de plas waar ik de auto heb staan zie ik naast een tiental Kieviten ook 6 Zwarte Ruiters foerageren, die van een andere kant ook door de deelnemers wordt gezien. Zij lopen over een dijkje tussen een aantal plassen door. Daarnaast hebben ze ook nog een Bontbekplevier en Witgatje gezien als bijzonderheid. Zelf rij ik om en stap onderweg nog twee keer uit. Helemaal achterin staat een gezin Kraanvogel, ouders met 2 jongen. Bij mijn tweede stop zie ik Rietgorzen en een lichtere vogel verder naar achteren boven de grote rietvelden telkens omhoogkomen. Het duurt even voordat ik zie wat het is, een Klapekster, helaas blijft die te ver weg voor een foto. En zo ontmoeten we elkaar weer en nemen nog een kop koffie en broodje en stappen in voor de terugreis waarbij we nog zo’n 500 kilometer moeten afleggen.
De terugreis verloopt voorspoedig met 1 tussenstop en zo neem ik in Deventer afscheid van iedereen en wensen we elkaar een goede reis verder naar huis.
Iedereen was erg enthousiast over de reis, en we hebben ook wel veel mooie momenten beleefd met zijn allen waar we op terug kunnen kijken. Het aantal soorten wat we gezien hebben komt op een mooi aantal van maar liefst 112.
Voor de volledige waarnemingenlijst vogelreis Duitsland/Polen: klik hier.
Wilt u ook wel eens zo’n mooie reis mee beleven, kijk dan bij Agro Natura voor informatie en opgave.
Website: https://agronatura.nl/duitsland-polen-grote-trap-zee-arenden-en-kraanvogels
Lees hier dit reisverslag op de eigen website van Henk de Lange.
Tot slot een paar extra grote foto’s van de Zeearend: